GHS – Global Harmonised System

Czym jest GHS?

W 2002 roku, w Johanesburgu, podczas Szczytu Narodów Zjednoczonych dotyczącym Zrównoważonego Rozwoju, przyjęto System GHS. Global Harmonised System (GHS), wprowadzony przez rozporządzenie CLP, zawiera ujednolicone kryteria, które odpowiednio klasyfikują substancje oraz mieszaniny ze względu na stwarzane przez nie zagrożenia wobec zdrowia człowieka oraz środowiska. System ten ustanawia także wymagania odnoszące się do informowania o zagrożeniu poprzez właściwie przygotowane etykiety ostrzegawcze, a także karty charakterystyki. Zbiór wszelkich kryteriów klasyfikacji mieszanin oraz substancji chemicznych, a także zasady oznakowania zgodne z systemem GHS, po raz pierwszy zostały opublikowane w tzw. „Fioletowej Księdze”, w 2003 roku. Jest to dokument, który uaktualniany jest raz na dwa lata, w odniesieniu do wyników prac podkomitetu ds. Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania działającego przy ONZ.

Na czym polega działanie Systemu GHS?

Globalny Ujednolicony system Klasyfikacji i Oznakowania jest jednym z tzw. systemów blokowych (building block approach). Zgodnie z zasadami, które go charakteryzują, umożliwia się państwom wdrażającym GHS by mogły zdecydować o przyjęciu wszystkich klas bądź kategorii zagrożeń lub też o wykluczeniu niektórych z nich. Warunek jest jednak taki, że kiedy zdecydują się na przyjęcie danej kategorii, to w późniejszym czasie nie będą mogli już nanosić zmian w danej kategorii zagrożenia. Oznacza to brak zmian w kryteriach klasyfikacji, a także elementach oznakowania, które wiążą się z daną kategorią zagrożenia.

Klasyfikacja Systemu GHS

W systemie GHS chemikalia klasyfikowane są pod względem stwarzanych przez nie zagrożeń dla zdrowia człowieka oraz środowiska. Wśród nich możemy wyróżnić cztery główne grupy:

• klasy zagrożeń fizycznych – np. materiały wybuchowe, gazy utleniające, substancje ciekłe łatwopalne, substancje i mieszaniny samoreaktywne czy substancje powodujące korozję metali,
• klasy zagrożeń dla zdrowia – np. toksyczność ostra, działanie żrące na skórę, działanie uczulające na drogi oddechowe, rakotwórczość czy działanie mutagenne na komórki rozrodcze,
• klasa zagrożeń dla środowiska – stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego,
• dodatkowa unijna klasa zagrożeń – stwarzające zagrożenie dla warstwy ozonowej.

Kryteria przekazu informacji o zagrożeniach

Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów ustanawia jednolite kryteria przekazywania informacji na temat zagrożeń. Kryteria te opierają się na:

• hasłach ostrzegawczych (Uwaga lub Niebezpieczeństwo) – są to wyrazy, które w szybki sposób informują czytającego o stopniu zagrożenia,
• piktogramy określające rodzaj zagrożenia,
• zwroty określające rodzaj zagrożenia ( Zwroty H oraz EUH),
• zwroty określające środki ostrożności (Zwroty P).

Te łatwo zrozumiałe symbole oraz krótkie opisy informujące o zagrożenia, które umieszcza się w postaci etykiet na opakowaniach niebezpiecznych chemikaliów, są ważnym elementem dla osób stykających się z nimi przez cały cykl życia produktów. Dodatkowo, ważnym elementem są katy charakterystyki, gdzie również znajdziemy symbole takiej jak piktogramy określające rodzaj zagrożenia oraz szczegółowe informacje opisowe na temat danej substancji, roztworu lub mieszaniny.

Wspomniane karty charakterystyki, wg. systemu GHS zawierać powinny informacje zestawione w następujących punktach:

1. Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa
2. Identyfikacja zagrożeń
3. Skład/informacja o składnikach
4. Środki pierwszej pomocy
5. Postępowanie w przypadku pożaru
6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska
7. Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie
8. Kontrola narażenia/środki ochrony indywidualnej
9. Właściwości fizyczne i chemiczne
10. Stabilność i reaktywność
11. Informacje toksykologiczne
12. Informacje ekologiczne
13. Postępowanie z odpadami
14. Informacje dotyczące transportu
15. Informacje dotyczące przepisów prawnych
16. Inne informacje

Co daje nam system GHS?

Wdrożenie Globalnego Ujednoliconego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania ma na celu przede wszystkim wsparcie ochrony zdrowia człowieka, a także środowiska. Zapewnia to jednolity i zrozumiały na całym świecie system, który informuje o zagrożeniach. Ma to przede wszystkim ułatwić wymianę informacji oraz międzynarodowy handel chemikaliami, których właściwości zostały zweryfikowane i oceniane jako stwarzające zagrożenie zgodnie z międzynarodowymi standardami. System GHS jest także zintegrowany z innymi przepisami i rozporządzeniami, min. REACH, które wspólnie odpowiadają za bezpieczeństwo związane z substancjami chemicznymi.