Sebahagian besar bahan yang berlaku dalam persekitaran kita adalah campuran. Ia terdiri daripada dua atau lebih komponen dalam keadaan fizikal yang berbeza. Dengan mengambil kira jenis campuran dan sifat fiziko-kimia komponennya, pelbagai kaedah pemisahan boleh digunakan. Yang paling penting daripada mereka dibentangkan di bawah dan dibincangkan secara ringkas.
Decanting dan penapisan
Dalam kes tertentu, apabila pepejal dituangkan ke dalam pelarut, ia tidak akan larut sepenuhnya. Ini berlaku apabila kita menggunakan terlalu banyak (lebih banyak daripada yang dibenarkan oleh keterlarutannya dalam keadaan tertentu) atau kekotorannya ternyata tidak larut. Dalam kedua-dua kes, penggantungan diperoleh. Untuk memisahkan komponennya, kaedah fizikal seperti dekantasi dan penapisan digunakan paling kerap. Mereka membenarkan untuk mendapatkan turasan yang jelas bebas daripada zarah pepejal atau mendakan, yang akan menjadi produk yang kami kehendaki.
Dekantasi
Dekantasi terdiri daripada menuang cecair dari atas sedimen. Untuk berbuat demikian, ampaian yang diperolehi hendaklah dibiarkan berehat lebih lama supaya mendakan mendap di bahagian bawah bekas, contohnya bikar. Apabila ini dilakukan, larutan jernih dituangkan dengan teliti. Walau bagaimanapun, sedimen selalunya mengandungi sisa yang ketara daripada cecair ibu yang dipanggil. Dalam kes ini, anda boleh sekali lagi menuangkan pelarut segar pada sedimen dan ulangi langkah sebelumnya.
Penapisan
Proses penapisan selalunya didahului dengan decanting, untuk memendekkan masanya. Dalam kaedah ini, sedimen dikekalkan pada penghalang berliang, contohnya pada cakera kertas (penapis). Larutan yang melalui liang-liangnya dan dipisahkan daripada sisa pepejal ialah turasan. Bergantung pada jenis sedimen (berbutir halus, kasar, hablur kasar atau flokulen), bahan penapis dan kebolehtelapan yang sesuai dipilih. Penapisan graviti jarang digunakan. Dalam amalan makmal, set penapisan yang dilengkapi dengan pam digunakan, yang mempercepatkan proses dengan ketara.
Penyulingan
Penyulingan mudah digunakan untuk memisahkan campuran cecair homogen . Ia terdiri daripada memanaskan larutan ke takat didih. Komponen individu campuran mula menguap mengikut peningkatan takat didih (kemeruapan meningkat). Lebih besar perbezaan takat didih komponen individu, lebih baik campuran boleh diasingkan. Wap komponen pergi ke penyejuk. Ia disambungkan dengan hos getah ke sumber air penyejuk. Air mengalir melalui penyejuk berlawanan semasa. Wap yang disejukkan akan terpeluwap dan masuk ke dalam penerima. Ingat bahawa sebelum menyuling campuran cecair dalam set kaca, masukkan beberapa keping cth porselin berliang ke dalam kelalang alas bulat. Ini akan mengelakkan kepanasan setempat pada dinding kelalang. Dalam proses penyulingan, berikut dibezakan:
- Cecair boleh larut – campuran cecair yang ingin kita asingkan dengan penyulingan. Ia diletakkan di dalam kelalang penyulingan.
- Sulingan – ia adalah hasil penyulingan.
- Refluks – cecair yang terbentuk hasil daripada pemeluwapan wap. Ia mengalir ke bawah dinding kembali ke dalam kelalang.
- Pecahan – ini adalah bahagian penyulingan yang berturut-turut. Setiap pecahan adalah komponen campuran cecair yang berbeza.
- Interfraksi – cecair terkumpul apabila campuran dipanaskan dalam kelalang melebihi takat didih cecair yang lebih meruap, tetapi belum mencapai takat didih cecair yang kurang meruap. Interfraksi ialah campuran sulingan kedua-dua cecair ini.
Pembetulan adalah jenis penyulingan tertentu. Ia terdiri daripada penyulingan berbilang peringkat dalam lajur pembetulan yang dipanggil. Cecair dan wap bertemu dalam arus berlawanan, di mana pertukaran haba dan jisim berlaku. Pembetulan memerlukan pengembalian sebahagian daripada kondensat kembali ke lajur penyulingan.
Penghabluran
Kaedah penghabluran digunakan untuk mengasingkan zat terlarut daripada larutan. Langkah pertama ialah mendapatkan larutan tepu, iaitu larutan yang tiada lagi bahan boleh larut (di bawah keadaan tertentu). Dalam kes ini, cara yang baik ialah memanaskan penyelesaian. Semasa proses ini, penyejatan separa pelarut akan berlaku, dan oleh itu kepekatannya akan meningkat. Pemanasan boleh dilakukan sehingga kristal pertama bahan (benih penghabluran) muncul. Larutan panas dan tepu yang terhasil cukup untuk disejukkan dengan teliti untuk memulakan proses penghabluran, iaitu pemendakan hablur bahan terlarut. Ini adalah proses yang agak memakan masa. Ia memerlukan pertumbuhan kristal yang perlahan dalam proses pematangan. Proses penghabluran secara beransur-ansur menggalakkan pembentukan kristal besar dengan ketulenan tinggi. Hablur yang terhasil mesti diasingkan daripada larutan, iaitu cecair ibu, dengan penapisan corong bergalur menggunakan set penapis vakum. Ia juga perlu membasuhnya untuk mengeluarkan sebarang kekotoran pepejal. Kadangkala adalah perlu untuk memulakan proses penghabluran, contohnya dengan membuang kristal bahan termendak ke dalam larutan tepu atau dengan aruhan mekanikal (mengetuk perlahan-lahan dinding vesel dengan larutan).
Kromatografi
Pada masa ini, kromatografi adalah salah satu teknik yang paling biasa digunakan untuk mengasingkan campuran dalam amalan makmal. Ia terutamanya dibahagikan kepada cecair, gas, superkritikal mudah alih, kromatografi ionik dan kertas. Dua yang pertama ini adalah yang paling sesuai.
Kromatografi cecair
Bahagian tengah sistem kromatografi cecair ialah lajur yang diisi dengan katil di mana pemisahan yang betul bagi komponen campuran berlaku. Bahan yang diuji dimasukkan bersama dengan eluen, iaitu fasa bergerak. Komponen individu campuran berinteraksi dengan dasar fasa pegun dengan keamatan yang berbeza-beza. Semakin besar interaksi ini, semakin kuat ia dikekalkan di dalam lajur dan semakin lama ia mencapai pengesan. Bahan yang tidak dikekalkan elusi (cuci keluar dengan eluen) dahulu, bersama-sama dengan fasa bergerak. Pemilihan parameter pemisahan kromatografi yang betul, seperti jenis katil, komposisi fasa mudah alih, masa analisis, suhu, dll., membolehkan pemisahan campuran yang terpilih dan boleh berulang.
Kromatografi gas
Prinsip pemisahan komponen campuran dalam kromatografi gas adalah sama dengan dalam kromatografi cecair. Dalam kes ini, perubahan asas ialah fasa bergerak gas (gas pembawa). Campuran yang dianalisis dalam bentuk larutan cecair dimasukkan ke dalam dispenser, yang merupakan salah satu unsur kromatografi gas. Dengan cara ini ia menyejat dan dimasukkan ke lajur kromatografi bersama-sama dengan gas pembawa. Selepas pemisahan dalam lajur, komponen masuk ke dalam pengesan.