Chemia tatuażu

Z biegiem czasu symbolika tatuażu nabrała jednak zupełnie innego znaczenia. Dziś tatuaż stanowi jedną z form sztuki wizualnej za pomocą której można zakomunikować swoje uczucia, przekonania czy też kulturę i religię.

Tatuaż może prezentować określone treści ważne dla jego właściciela. Stanowi też modny dodatek manifestujący określony styl życia lub przynależność do określonych grup społecznych.

Pierwsze zachowane tatuaże złożone z punktów i linii, odkryto na terenie Egiptu.  Były one umieszczone na zmumifikowanym ciele egipskiej kapłanki boga Hatora. Datuje się je na 2200 rok p.n.e. Ötzi – zmarły około 3300 lat p.n.e. człowiek, którego zmumifikowane zwłoki odnaleziono w 1991 roku w południowym Tyrolu, miał na ciele aż 61 tatuaży.

Tatuaże z roku na rok zyskują coraz większą popularność na całym świecie. Dziś tatuażem może się pochwalić około 12% mieszkańców krajów europejskich. Gdyby dokładnie przeanalizować grupę osób w wieku 18–35, mogłoby się okazać, że właścicielami tatuażu może być nawet dwa razy więcej osób. W Niemczech tatuaż posiada już 16 milionów osób. W Stanach zjednoczonych rysunkiem na skórze może pochwalić się około 25-30% osób w wieku od 18 do 50 lat.

Trwałość tatuażu i makijażu permanentnego

Tatuaże wykonuje się wstrzykując w głąb skóry właściwej specjalny tusz. Robi się to za pomocą igły, dzięki której można uzyskać na skórze nawet najbardziej skomplikowany  wzór.  Makijaż permanentny (tatuaż kosmetyczny) jest stosowany głównie w celu uzyskania trwałego efektu makijażu.  Pozwala on na poprawę i przedłużenie trwałości kolorytu brwi, ust, skóry twarzy czy powiek.

Zarówno tatuaże jak i makijaż permanentny to bardzo trwałe formy barwienia skóry. Pigmenty wprowadzane pod skórę są praktycznie nie do usunięcia przez ciało, głownie ze względu na rozmiar cząsteczek, rodzaj i skład pigmentów.

Najpopularniejszym sposobem usuwania tatuażu jest obecnie metoda laserowa. Polega ona na rozbijaniu tuszu wiązką laserową. Po kilku takich zabiegach tusz stopniowo wchłania się w skórę, przez co staje się coraz bardziej niewidoczny.

Tusze do koloryzacji skóry – historia i współczesność

Historia pokazuje, że niegdyś pigmenty stosowane do produkcji tuszy do tatuażu były pozyskiwane ze źródeł geologicznych i zasobów mineralnych. Przykładem może być tu czarny tusz, który wytwarzano z sadzy (węgla) i tlenku żelaza. Czerwony barwnik natomiast powstawał natomiast dzięki użyciu związku siarczku rtęci (cynober). Różne odcienie czerwieni, koloru pomarańczowego i żółtego, zawdzięczano związkom kadmu.

Dzisiaj pigmenty w tuszach są wytwarzane w oparciu o składniki organiczne i częściowo mineralne. Aż 80% pigmentów jest zwykle oparta na węglu, z czego aż 60% stanowią barwniki azowe (syntetyczne).

Jakie składniki zawierają tusze do tatuażu?

Tusze do tatuażu z reguły zbudowane są z koloru i nośnika koloru.

Kolor to zwykle popularny pigment, czyli substancja, która nadaje określoną barwę innej, bezbarwnej  substancji. Pigmenty to związki, które nie wymagają dodatkowej reakcji chemicznej aby nadać jej określoną barwę. Są wiec bezpieczniejsze od zwykłych barwinków, które potrzebują chemicznego lub fizycznego wspomagania, aby osiąść na skórze i trwale ją zabarwić układając się w określony wzór.

Nośnik koloru stanowi substancja przenosząca pigment w głąb skóry. Nośnik może zawierać alkohol izopropylowy, wodę, oczar lub glicerynę.

Tusze zawierają również inne, związki chemiczne do których należą  surfaktanty (środki powierzchniowo czynne). Szeroki asortyment tego typu surowców można znaleźć bezpośrednio u producentów surfaktantów, do których należy między innymi GRUPA PCC. 

Przed zakupem warto też dokładnie przeanalizować informacje o produktach i oraz sprawdzić ich właściwości i zweryfikować dokumentację techniczną. Mamy tu bowiem do czynienia z tuszami, czyli substancjami, które mogą wpływać na zdrowie i życie ludzi. Jeśli chodzi o surfaktanty GRUPY PCC można to zrobić na platformie www.products.pcc.eu.

Tusze do tatuażu zawierają w składzie również inne komponenty. Należą do  nich: substancje wiążące, konserwanty, wypełniacze i inne. Wiele z tych związków stosuje się w celu zapewnienia jednorodnej konsystencji tuszu, oraz zapobiegania rozwojowi mikroorganizmów.

Tusze do tatuażu klasycznego oraz kosmetycznego klasyfikuje się często jako preparaty zbudowane z nierozpuszczalnych w wodzie pigmentów złożonych z cząstek wielkości nanometrów / mikrometrów oraz substancji pomocniczych, do których zalicza się na przykład emulgatory, rozpuszczalniki, konserwanty.

Typowy tusz  do tatuażu zawiera w składzie:

• pigmenty i inne barwniki (dodawane z reguły w formie proszkowej)
• wodę,
• substancje konserwujące
• środki powierzchniowo czynne (surfaktanty) : emulgatory, środki zwilżające, regulatory lepkości,
• rozpuszczalniki,
• substancje wiążące.

Skład barwników

Do najpopularniejszych barwników stanowiących składniki tuszu do tatuażu wchodzą między innymi związki takie jak:  TiO₂ (dwutlenek tytanu), BaSO₄ (siarczan baru), Fe₃O₄ (tlenek żelaza, magnetyt), FeO (tlenek żelaza), HgS (siarczek rtęci) czy CdSe (selenek kadmu).

Związki organiczne zawarte w tuszach dzieli się na związki wielopierścieniowe oraz związki azowe. Barwniki azowe to substancje, które mogą ulegać w organizmie rozpadowi. Skutkuje to wytworzeniem szkodliwych dla zdrowia amin.

Barwniki zawarte w tuszach są często zawierają  w swoim składzie szereg metali ciężkich, takich jak ołów, kadm, rtęć, arsen i inne. Oprócz metali ciężkich w barwnikach mogą występować też flatany, nanocząsteczki oraz węglowodory.

Czy tatuaż może być szkodliwy dla zdrowia?

Tusze do tatuażu klasycznego i kosmetycznego stanowią mieszaninę kilku związków chemicznych. Niektóre z nich mogą okazać się niebezpieczne, wywołując różne reakcje ( np. alergie) organizmu mające poważniejszy wpływ na życie i zdrowie człowieka.

Na mocy Rozporządzenia Komisji Europejskiej Tattoo-REACH, wiele  spośród składników do produkcji tuszy do tatuażu należy obecnie do substancji niedozwolonych w krajach należących do Unii. Rozporządzenie to obowiązuje od 4 stycznia 2022 roku.

W związku z powyższym, miłośnicy tatuażu powinni korzystać z usług profesjonalnych salonów, w których wykorzystuje się wyłącznie tusze dopuszczone do stosowania w Unii Europejskiej.

Body marbling – alternatywa dla tatuażu?

Body marbling niewątpliwie może stanowić bardzo dobrą alternatywę dla tatuażu.  Na czym polega ta nowoczesna metoda ozdabiania ciała?

Body marbling jest coraz bardziej popularnym trendem stanowiącym doskonałą alternatywę dla trwałego tatuażu. Polega na nieinwazyjnym dla skóry nakładaniu barwnych wzorów na  różne partie ciała. Ten sposób zdobienia skóry jest znany od wieków w Chinach.

Jak zatem wygląda proces nanoszenia farby na powierzchnię ciała?

Nośnikiem w procesie body marblingu jest woda, w której rozpuszcza się środki powierzchniowo czynne, czyli surfaktanty (środki powierzchniowo czynne obniżające napięcie powierzchniowe cieczy). W ten sposób przygotowany roztwór należy umieścić w głębokim naczyniu, a następnie wprowadzić do niego bezpieczne dla skóry farby akrylowe.

Przed naniesieniem farby powierzchnia skóry powinna zostać dokładnie oczyszczona z sebum i innych zanieczyszczeń. Farbę aplikuje się poprzez zanurzenie odpowiedniej części ciała w przygotowanej wcześniej kąpieli. Na jej powszechni znajduje się farba akrylowa, która pozostanie się na skórze tworząc oryginalne, nieregularne wzory. Po naniesieniu farby należy pamiętać, aby skórę pokrytą farbą dokładnie wysuszyć strumieniem powietrza.

Do wykonywania body marbling stosuje się różne farby. Ich zaletą jest bezpieczeństwo stosowania. Z reguły nie wywołują alergii, uczuleń czy innych podrażnień skóry.  Niesamowity efekt wywołuje skóra pokryta farbą w jaskrawych, neonowych kolorach, a także farby fluorescencyjne. Ważną cechą farb dedykowanych do body marbling jest łatwość ich usuwania. Wystarczy zmyć taką farbę za pomocą wody z mydłem lub płynu do makijażu.

Ciekawostki o tatuażach

• Człowiek, którego ciało w 99,9% jest pokryte tatuażami to Gregory Paul McLaren znany jako Lucky Diamond Rich. Mężczyzna urodził się w 1971 roku. Swoją przygodę z tatuażem rozpoczął w wieku 16 lat.
• Amerykanin Samuel O’Rilley to człowiek, któremy zawdzięczamy pierwsze, elektryczne urządzenie do wykonywania tatuażu. Pan O’Reilly zaprezentował swoją nowoczesną maszynkę w roku 1891.
• Mieszkańcy Europy zainteresowali się sztuką tatuażu w XVIII wieku za sprawą człowieka pochodzącego z Thaiti, którego podróżnik James Cook zabrał ze sobą do kraju. Człowiek ten nosił na ciele wspaniałe, trwale wykonane wzory i rysunki.
• Tatuaże przedstawiające smoki były niegdyś niezwykle popularne w kulturach wschodnich. Ich celem była ochrona przed złymi duchami i morskimi potworami.
• Tatuaże to także doskonałe nośniki treści reklamowych. Billy Gibby, to chłopak, który ma wytatuowane na ciele 22 reklamy znanych marek. 10 z nich znajduje się na głowie. W ten sposób chce on zwrócić uwagę na potrzebę o oddawania narządów i krwi w celu ratowania życia ludzi.
• George Ranger to Amerykanin będący miłośnikiem bajek Disneya oraz tatuażu. Mężczyzna połączył te zamiłowania będąc szczęśliwym posiadaczem 500 postaci z bajek. Na jego ciele znajduje się na przykład rysunek Aladyna, Małej Syrenki, 101 Dalmatyńczyków.
• Tatuaże posiały także znane osobistości takie jak: Albert Einstein, Józef Stalin, Katarzyna II i Piotr I. Mikołaj II był dla przykładu posiadaczem tatuażu przedstawiającego smoka, miecz, a także imię żony.
• Najbardziej spektakularnym i najdroższym tatuażem na świecie jest wzór wykonany z prawdziwych diamentów! Jego stworzenie wymagało 612 diamentów po 5 karatów każdy. Koszt takiego tatuażu to 324 000 USD.

 

Źródła:

https://echa.europa.eu/pl/hot-topics/tattoo-inks
https://tattoo-witryna.pl/2019/10/28/15-faktow-na-temat-tatuazu/
https://cowboytattoo.com/pl/tusz-do-tatuazu-chemia-tuszu-do-tatuazu/
https://www.greelane.com/pl/nauka-tech-math/nauka/tattoo-ink-chemistry-606170/
http://analit.agh.edu.pl/wp-content/uploads/2018/05/20_Skawinska_Klaudia_Analit_5.pdf
https://kwartalnikchemiczny.pl/archiwum/2016/item/24-tusze-i-farby-do-tatuazy-i-makijazu-permanentnego
https://www.teenvogue.com/story/body-marbling-temporary-tattoo-trend
https://noizz.pl/lifestyle/body-marbling-co-to-jest/vrdxc4b