Sytuacja, gdy elementy konstrukcyjne budynku ściśle do siebie przylegają, wcale nie jest pożądana. Może wówczas dochodzić do powstawania niepotrzebnych naprężeń, a w konsekwencji – nawet do pękania ścian czy posadzek. Jak tego uniknąć? Profesjonaliści stosują w tym celu dylatację. Czym są szczeliny dylatacyjne i w jaki sposób mogą pomóc utrzymać budynek w dobrym stanie przez długi czas? O tym przeczytasz w naszym artykule!
Czym jest dylatacja?
Dylatacja, zwana inaczej szczeliną lub przerwą dylatacyjną, to wąska przestrzeń pozostawiona pomiędzy dwoma elementami budynku. Taka przerwa często pojawia się pomiędzy wylewką betonową a ścianą, dwiema ścianami czy posadzkami w różnych pomieszczeniach.
Dylatacja ma zastosowanie wszędzie tam, gdzie łączą się ze sobą elementy konstrukcyjne wykonane z różnych materiałów, o różnych właściwościach – np. podatności na kurczenie się i rozprężanie pod wpływem ciepła. Przykładem są miejsca, w których tzw. podłoga pływająca z paneli drewnianych łączy się z płytkami ceramicznymi. Ze względu na sposób układania paneli drewno przez cały czas „pracuje” i minimalnie zmienia swoje położenie. Dylatacja ma mu to umożliwić – dzięki niej nie trzeba się obawiać, że podłoga zacznie pękać pod wpływem naprężeń.
Po co stosuje się przerwy dylatacyjne w budownictwie?
Dylatacja w mieszkaniach i domach pojawia się nie bez powodu – taka szczelina pomaga w utrzymaniu ścian i posadzek w dobrym stanie. Wszystkie elementy konstrukcyjne budynku podlegają obciążeniom, odkształceniom i minimalnym przesunięciom. Takie zjawisko wynika z sił oddziałujących na ściany, fundamenty i posadzki czy zmian temperatur. Jest naturalne i bezpieczne – warunkiem jest jednak zapewnienie elementom przestrzeni na przenoszenie tych obciążeń. Właśnie do tego służy dylatacja w budynku – dzięki tej szczelinie, procesy zachodzące w jednym elemencie nie wpływają na pozostałe. To pozwala uniknąć pęknięć i innych uszkodzeń powstających pod wpływem sił oddziałujących na fragmenty ściany czy posadzki.
Najczęściej stosowane rodzaje dylatacji w mieszkaniach
Dylatacje dzieli się na: konstrukcyjne, termiczne, technologiczne i przeciwdrganiowe. W budownictwie największe znaczenie ma pierwszy z rodzajów. Dylatacje konstrukcyjne mają za zadanie oddzielić od siebie jednolite fragmenty budynku i zapobiec przenoszeniu obciążeń.
Dylatacje w mieszkaniach można dodatkowo podzielić na:
- obwodowe (strefowe) – takie szczeliny znajdują się na styku podłogi i ścian, chronią przed przenoszeniem dźwięków i pękaniem posadzek, stosuje się je w mniejszych pomieszczeniach;
- pośrednie (brzegowe) – są uzupełnieniem dla dylatacji obwodowych w większych pomieszczeniach, o powierzchni powyżej 30 m2 lub długości ponad 6 m, szczeliny wykonuje się w wylewce, dzieląc ją na kwadraty lub prostokąty o bokach do 5 m.
Jak prawidłowo wykonać szczelinę dylatacyjną?
Dylatacja przy ścianie nie oznacza wcale, że w mieszkaniu będą widoczne nieestetyczne szczeliny. Przerwy dylatacyjne wykonuje się w wylewce betonowej lub cementowej, a jeśli znajdują się na styku ściany i posadzki lub podłogi z paneli i płytek, można przykryć je listwą. Co ważne, szczeliny wymagają odpowiedniego wypełnienia. Może to być styropian lub wełna mineralna, a także specjalny sznur dylatacyjny. W przypadku pomieszczeń o większej powierzchni, w których wykonuje się dylatacje pośrednie, przerwę dylatacyjną powinno się wypełnić trwale elastycznym materiałem. Doskonale sprawdzi się tu pianka poliuretanowa (PUR). Ma dobre właściwości termoizolacyjne, jest paroprzepuszczalna i można ją precyzyjnie wtłoczyć w niewielkie szczeliny. Wybierając odpowiednią piankę PUR, warto postawić na sprawdzonych dostawców, takich jak Grupa PCC. W dostępnej ofercie znajdziemy szereg wysokiej jakości pianek, które sprawdzą się w różnych zastosowaniach budowlanych.
- https://theconstructor.org/concrete/expansion-joint-concrete/25161/
- https://www.re-thinkingthefuture.com/architectural-community/a7984-expansion-joint-in-buildings-everything-you-should-know/
- Fisher, J.M. (2005). Expansion Joints: Where, When and How. Modern Steel Construction, April 2005.