Co to jest siarczan miedzi i jakie ma zastosowania?

Siarczan miedzi, czyli sól kwasu siarkowego i miedzi

Siarczan miedzi jest solą kwasu siarkowego oraz miedzi, powstałych w drugim stopniu utlenienia. Ten nieorganiczny związek ma postać krystalicznego, bezwonnego proszku, który doskonale chłonie wodę. Siarczan miedzi (II) bezwodny ma kolor biały i dopiero w połączeniu z cząsteczkami wody zyskuje barwę niebieską. Można go rozpuścić w metanolu, w formie bezwodnej nie rozpuści się w etanolu.

Żrące i silnie higroskopijne właściwości sprawiają, że siarczan miedzi (II) należy do grupy substancji wyjątkowo niebezpiecznych, toksycznych i nieulegających biodegradacji. Podczas używania tej soli niezbędne jest zachowanie szczególnych środków ostrożności. Wyciek roztworu CuSO₄ lub rozsypanie proszku w niekontrolowanych warunkach powoduje skażenie środowiska.

Jak zrobić roztwór siarczanu miedzi (II)?

W jaki sposób można zrobić roztwór siarczanu miedzi? CuSO₄ powstanie wówczas, gdy roztworzymy miedź w kwasie siarkowym (VI) – kwas powinien być silnie stężony lub rozgrzany i rozcieńczony. Aby uzyskać roztwór, należy wsypać miarkę proszku do naczynia, wypełnionego wodą destylowaną. Po rozpuszczeniu kryształków w wodzie powstanie gotowy, jasnoniebieski roztwór.

Reakcja w warunkach laboratoryjnych nie jest jedynym sposobem pozyskiwania siarczanu miedzi (II). Istnieje bowiem również naturalny, szklisty, niebieski minerał o nazwie chalkantyt, zawierający sól kwasu siarkowego i miedzi. Minerał ten występuje głęboko w ziemi, w sąsiedztwie złóż rudy miedzi. Chalkantyt ma tę właściwość, że podobnie jak sproszkowany CuSO₄, świetnie rozpuszcza się w wodzie.

Czym jest siarczan miedzi pięciowodny techniczny?

W branżowym nazewnictwie można spotkać nazwę: pięciowodny siarczan miedzi. Co to jest? Wzór chemiczny tego związku wygląda podobnie jak wzór siarczanu miedzi (II): CuSO₄·5H₂O. Różnica pomiędzy nimi polega jedynie na zawartości cząsteczek wody – w siarczanie miedzi pięciowodnym jest ich, jak wskazuje nazwa, pięciokrotnie więcej. Ten nieorganiczny związek występuje też pod nazwą: siny kamień lub witriol miedzi i wykazuje właściwości fizyko-chemiczne identyczne z CuSO₄:

• jest higroskopijny,
• działa silnie drażniąco na organizmy żywe,
• ma postać niebieskich kryształków,
• nie ulega biodegradacji.

Siarczan miedzi (II): zastosowanie

Ze względu na właściwości chłonne i biobójcze siarczan miedzi (II) znalazł wiele zastosowań w życiu codziennym oraz w przemyśle. Już od dziesięcioleci roztwór CuSO₄ znany jest jako wysokiej jakości preparat przeciwgrzybiczy. Służy on głównie do zabezpieczania drewna przed chorobami, wywoływanymi przez grzyby. Grzybobójcze właściwości siarczanu miedzi cenią również weterynarze i zootechnicy. Preparaty z solą kwasu siarkowego i miedzi są jednymi z najskuteczniejszych środków, stosowanych w profilaktyce chorób grzybiczych bydła oraz koni (gnicie strzałki kopytowej, racic, rogów itd.).

CuSO₄ w przemyśle służy także do tak zwanego miedziowania (kąpieli miedziowych) i rafinacji miedzi. W ogrodnictwie bywa wykorzystywany jako składnik fungicydów, przeznaczonych do ochrony przeciwgrzybiczej roślin uprawnych.

Siarczan miedzi pięciowodny: zastosowanie

Siarczan miedzi pięciowodny ma takie same zastosowania jak klasyczny siarczan miedzi(II) – CuSO₄. Związek ten może również posłużyć do:

• przeprowadzania prostych testów na obecność cząsteczek wody w alkoholu,
• wysuszania i odgrzybiania różnych powierzchni,
• produkcji farb oraz składników chemii budowlanej i detergentów,
• wyrobu impregnatów do skór i różnych powierzchni.

A jak stosować siarczan miedzi? Dawkowanie i proporcje roztworu każdorazowo sugeruje producent tego surowca. Warto pamiętać o tym, że nie wolno używać siarczanu miedzi w warunkach domowych, bez specjalistycznego zaplecza i wiedzy chemicznej. Nieodpowiednio używane CuSO₄ i CuSO₄·5H2O mogą bowiem spowodować poważne zatrucia.