Co to są odpady niebezpieczne? Definicja i rodzaje

Odpady niebezpieczne – definicja

Każdego dnia na świecie powstają tysiące ton odpadów. Śmieci generują zarówno gospodarstwa domowe, jak i zakłady produkcyjne oraz przemysłowe. Ze względu na pochodzenie i możliwości ponownego wykorzystania odpady dzielą się na:

• komunalne (zmieszane, resztki biologiczne, plastik, papier – znaczną ich część można ponownie przetworzyć w procesie recyklingu),
• wielkogabarytowe (meble, materiały budowlane, złom itd. – wiele spośród nich znajduje ponowne zastosowania, można je przetworzyć),
• odpady toksyczne (niebezpieczne).

Zastanawiasz się, jakie to są odpady niebezpieczne? To specyficzny typ śmieci, które ze względu na swój skład lub właściwości zagrażają zarówno człowiekowi, jak i całym ekosystemom. Odpadów niebezpiecznych nie wolno wyrzucać w sposób standardowy, do pojemnika na śmieci, prawo zakazuje też ich nielegalnego składowania oraz nielegalnego transportu. Za złamanie przepisów i narażenie ludzi oraz środowiska na potencjalne zagrożenie skażeniem wód, powietrza lub gleb grozi kara pozbawienia wolności nawet do 5 lat!

Jakie właściwości mają odpady niebezpieczne?

W załączniku III Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1357/2014 z dnia 18 grudnia 2014 r. znajdziesz szczegółowy opis właściwości odpadów niebezpiecznych. Jakie to odpady? W grupie tej znajdują się substancje:

1. wybuchowe: na przykład odpady pirotechniczne i samoreaktywne, mogące wydzielać trujące, łatwopalne gazy,
2. utleniające – to znaczy takie, które przyspieszają samozapłon innych, łatwopalnych substancji,
3. łatwopalne: to odpady ciekłe, gazowe i stałe, które szybko się nagrzewają lub płoną,
4. drażniące: uszkadzają wzrok lub podrażniają skórę,
5. toksyczne – powodują zadławienie, duszności,
6. silnie toksyczne: wywołują zatrucia pokarmowe lub oddechowe,
7. rakotwórcze,
8. żrące – niszczą tkanki skórne,
9. zakaźne,
10. wywołujące bezpłodność,
11. mutagenne – przyczyniają się do powstawania mutacji płodów i komórek ciała,
12. uwalniające gazy toksyczne,
13. uczulające,
14. ekotoksyczne – zagrażają co najmniej jednemu elementowi środowiska naturalnego,
15. wykazujące szkodliwe działanie po pewnym czasie składowania.

Co zaliczamy do odpadów niebezpiecznych?

Jakie są rodzaje odpadów niebezpiecznych i które substancje są szczególnie toksyczne? Na czarnej liście śmieci, których nie wolno wyrzucać do kontenerów na odpadki komunalne, znajdują się między innymi zużyte:

• baterie,
• akumulatory,
• środki chemiczne, silne detergenty (wybielacze, udrażniacz do rur), trutki,
• oleje samochodowe,
• resztki leków,
• tonery do drukarek.

W polskim i międzynarodowym prawie za odpadki niebezpieczne są również uznawane elektrośmieci, na przykład: zużyte elektronarzędzia, sprzęt RTV i AGD, komputery, telefony itd.

Odpady szczególnie niebezpieczne dla środowiska

Jedne z najbardziej toksycznych substancji, zagrażających życiu na Ziemi, stanowią różnego rodzaju odpady przemysłowe, szpitalne bądź budowlane. Są to zarówno chemiczne mieszanki, silnie trujące oleje, jak i odpady niebezpieczne – przykłady tego typu śmieci to:

• odpady medyczne i weterynaryjne (opatrunki, narzędzia jednorazowe, opakowania po lekach, pieluchy, chemikalia, tkanki),
• odpady przemysłowe i produkcyjne (zużyte oleje i płyny techniczne, paliwa, smary, barwniki, żywice, lakiery, farby).

Dlaczego wyżej wymienione odpady zaliczamy do najbardziej niebezpiecznych? Ich nieodpowiednie lub nielegalne składowanie może mieć dramatyczne następstwa. Wyciek lub wysyp tego typu toksyn powoduje zwykle wieloletnie skażenie środowiska, a także zatrucia i choroby ludzi oraz zwierząt.