W ciągu ostatnich 20 lat pojęcie surowców wtórnych zrobiło zawrotną karierę. Wiele się o nich mówi w kontekście ekologii i ochrony środowiska. W naszym artykule odpowiemy na pytania: czym są surowce wtórne, na jakie grupy się dzielą oraz jakie mają zastosowania w przemyśle i codziennym życiu.
Materiały wtórne: definicja
W słowniku języka polskiego można znaleźć informację, że słowo wtórny oznacza: powstały w wyniku przekształceń lub otrzymywany po raz drugi. To określenie świetnie oddaje sens pojęcia – surowce wtórne (materiały wtórne). Są one bowiem materiałami i odpadami, które wystarczy przetworzyć, by móc ponownie je wykorzystać do różnych celów.
Surowce wtórne powstają w wyniku odzysku. Zgodnie z nazewnictwem, wskazanym w Ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, odzysk oznacza:
- jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów.
Ustawodawca wprowadza też termin: odzysk materiałów, który oznacza:
- proces obejmujący takie działania jak recykling oraz przygotowanie odpadów do ponownego użycia.
Odzysk możliwy jest dzięki selekcji odpadów, czyli podziałowi na takie, które można przetworzyć oraz inne, nienadające się do przerobu.
Na jakie rodzaje dzielimy surowce wtórne?
Wszystkie surowce wtórne dzielą się na dwie podstawowe grupy:
- materiały niemetaliczne,
- metale (w tym: metale kolorowe jak: aluminium lub cynk).
Do kategorii surowców wtórnych niemetalicznych zaliczają się między innymi:
- tworzywa sztuczne (PP-polipropylen, PVC, PE-polietylen, PS-polistyren);
- drewno, sklejki, płyty drewnopodobne;
- papier;
- szkło;
- kauczuk naturalny i syntetyczny;
- tworzywa poliamidowe (nylonowe).
Metale, które można ponownie wykorzystać w procesie recyklingu, to na przykład: aluminium, stal, mosiądz, żeliwo, żelazo, miedź oraz ołów. Surowcami wtórnymi są również metale szlachetne – złoto, srebro czy platyna.
Jakie zastosowania mają surowce wtórne?
Z materiałów pochodzących z odzysku powstają różnego rodzaju półprodukty i produkty, z których korzystamy na co dzień. Sięgają po nie firmy z branży opakowaniowej, budowlanej, odzieżowej, zabawkarskiej, logistycznej, motoryzacyjnej i wielu innych. Z tworzyw sztucznych wytwarzane są min.:
- torebki na zakupy;
- folie, worki;
- naczynia jednorazowe, kubki, talerze, sztućce;
- materiały izolacyjne, hydrauliczne, elektryczne;
- akcesoria piśmiennicze;
- zabawki.
Z przetworzonej makulatury powstaje wiele przydatnych produktów, takich jak: papier ksero, gazetowy, kuchenny czy toaletowy, opakowania tekturowe, torebki oraz wypełniacze do przesyłek. Kruszywo szklane służy zaś do wyrobu słoików, butelek, wełny i włókien szklanych, a także dekoracyjnych grysów.
Wiele zastosowań mają również metale, pochodzące z recyklingu. Można je ponownie przetworzyć na puszki, elementy konstrukcyjne pojazdów, statków lub samolotów, powstają z nich narzędzia, przewody elektryczne, a nawet biżuteria.
Dlaczego warto stosować materiały wtórne?
Na naszej planecie z każdym rokiem coraz bardziej kurczy się ilość miejsca dostępnego na składowanie odpadów. Jeśli jako odpowiedzialne społeczeństwo nie podejmiemy stosownych działań prewencyjnych, kolejne pokolenia zaleją tony toksycznych śmieci, a na Ziemi nie będzie już odpowiednich warunków do życia. Każde działanie, mające na celu odzysk surowców wtórnych ma więc ogromne znaczenie w kontekście ochrony środowiska, w którym żyjemy.
Wykorzystanie materiałów w procesie recyklingu pozwala zmniejszyć ilość zanieczyszczeń. To również świetny sposób na to, by zaoszczędzić surowce odnawialne i nieodnawialne, jak drzewa czy kopaliny, których pozyskanie i obróbka wymagają dodatkowych nakładów energii. Dzięki recyklingowi mamy też realny wpływ na jakość powietrza i gleby – maleje bowiem zapotrzebowanie na nowe półprodukty, których wytwarzanie oraz dystrybucja powodują powstawanie różnego rodzaju zanieczyszczeń.