Czy powinieneś obawiać się konserwantów w kosmetykach?

Co to są konserwanty w kosmetykach?

Zacznijmy od wyjaśnienia, czym są konserwanty stosowane w kosmetyce. Zaliczamy do nich substancje o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, czyli antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym. Ich stosowanie ma na celu wydłużenie trwałości produktu oraz utrzymanie go w jak najlepszym stanie. Z czasem zmianom może bowiem ulec np. jego konsystencja, zwłaszcza po otwarciu i kontakcie ze skórą. Zahamowanie aktywności szkodliwych drobnoustrojów ma również wpływ na zapach kosmetyku.

• Namnażanie bakterii, grzybów i pleśni w produktach może być bardzo groźne dla naszego zdrowia. Wytwarzają one bowiem szkodliwe toksyny, powodujące m.in. podrażnienia i stany zapalne.
• Drobnoustroje pojawiają się w kosmetykach, ponieważ głównym składnikiem wielu z nich jest woda, która tworzy idealne warunki bytowe dla mikroorganizmów. Ich obecność związana jest także z samym użytkowaniem produktu, np. z zanurzaniem palców w produkcie.

Stosowanie konserwantów w kosmetykach w większości przypadków jest zatem konieczne. Paradoksalnie to właśnie kosmetyki naturalne są szczególnie narażone na szkodliwe działanie bakterii i grzybów, dlatego w ich składzie muszą znaleźć się dodatkowe substancje. Bez konserwantów w kosmetykach bylibyśmy znacznie bardziej narażeni na podrażnienia oraz infekcje.

Czy konserwanty stosowane w kosmetykach mimo wszystko mogą okazać się niebezpieczne? Na to pytanie trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ wiele zależy od ich rodzaju oraz indywidualnych potrzeb i ewentualnych alergii każdego konsumenta.

Podział konserwantów opisujemy w dalszej części artykułu. Już teraz warto jednak wspomnieć, że obecnie stosowanych jest kilka technik, które mają na celu obniżenie stężenia substancji konserwujących w kosmetykach. Takie działania zmniejszają ryzyko alergii i podrażnień. Jedno z nich polega na dodawaniu do kosmetyków naturalnych substancji pomocniczych, takich jak olejki eteryczne. Nieustannie prowadzone są również nowe badania. Producenci starają się także dbać o jakość i rodzaj opakowań, aby nadać im właściwości hamujące rozwój bakterii. Dobrym rozwiązaniem jest np. krem w tubce, ponieważ pozostała w takim opakowaniu emulsja nie ma bezpośredniej styczności z naszą skórą.

Poznaj rodzaje konserwantów w kosmetykach

Konserwanty stosowane w kosmetykach można podzielić na syntetyczne i naturalne.

Syntetyczne konserwanty w kosmetykach, wytwarzane na skutek reakcji chemicznych, często charakteryzują się najsilniejszym działaniem. Sposób ich użycia jest ściśle określony przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady oraz dokumenty organizacji przyznających substancjom odpowiednie certyfikaty.

Drugą grupę stanowią naturalne konserwanty w kosmetykach. Są to substancje, które wykazują działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze, np. olejki eteryczne. Często nie doceniamy ich właściwości, podczas gdy skuteczność wielu z nich, dorównującą niekiedy syntetycznym konserwantom, potwierdzają to liczne badania. Dlatego olejek z drzewa herbacianego, goździków czy cynamonu widnieje w składzie wielu naturalnych kosmetyków.

Obecnie najpopularniejsze konserwanty w kosmetykach to:

• parabeny,
• benzoesan sodu,
• sorbinian potasu,
• kwas salicylowy,
• alkohol, m.in. benzylowy,
• olejki eteryczne.

Kolejnym specyficznym konserwantem stosowanym w kosmetyce jest fenoksyetanol, czyli alkohol fenyloetylowy. Wykazuje on silne działanie bakteriobójcze, a jego kontrowersyjność wynika z ryzyka wywoływania alergii i podrażnień w przypadku zastosowania substancji w zbyt wysokim stężeniu (dopuszczalna norma wynosi <1%). Podobnie jak wiele innych alkoholi wykazuje on również właściwości nawilżające.

O wykorzystaniu wyłącznie naturalnych konserwantów może świadczyć np. krótka data przydatności produktu, a czasami także jego konsystencja. Bezpieczniejszym wyborem jest jednak połączenie olejków eterycznych i innych substancji konserwujących w niskim stężeniu.

Do substancji o działaniu bakteriobójczym zaliczamy również kwas mlekowy i kaprylowy.

Skład kosmetyków może podpowiedzieć Ci bardzo dużo na temat ich działania i praktyk producentów; uzyskasz dzięki niemu znacznie więcej informacji niż z reklam lub opisu produktu.

Konserwanty w kosmetykach — przykłady, które spotkasz najczęściej

Wiesz już, jakie konserwanty w kosmetykach możesz znaleźć w składzie poszczególnych produktów. Zasadniczo dzielą się one na kilka grup:

• alkohole i ich pochodne, w tym alkohol etylowy i benzylowy,
• kwasy, np. benzoesanowy, mlekowy, salicylowy; ich skuteczność jest najczęściej uzależniona od stężenia substancji w kosmetyku,
• parabeny, które kryją się pod nazwami takimi jak metyloparaben, butyloparaben czy aseptyna,
• substancje naturalne, przede wszystkim olejki eteryczne, np. z cynamonu, goździków, rozmarynu czy drzewa herbacianego, najczęściej łączone z innymi składnikami konserwującymi.

Należy pamiętać, że nie wszystkie konserwanty w kosmetykach, mimo przynależności do tej samej grupy, posiadają te same właściwości. Np. niektóre alkohole działają nawilżająco, a inne wysuszająco. Dlatego uwzględnij typ swojej skóry i ewentualne uczulenia, aby wybrać odpowiedni produkt, a w razie potrzeby skontaktuj się ze specjalistą.

Konserwanty w kosmetykach i ich właściwości

Surowce do produkcji kosmetyków naturalnych uwzględniają również substancje konserwujące. Dlaczego konserwanty w kosmetykach są nam niezbędne? Okazuje się, że pełnią one szereg istotnych funkcji. Najważniejszą spośród nich jest oczywiście działanie przeciwdrobnoustrojowe. Pozostałe właściwości konserwantów w kosmetykach obejmują:

• przedłużenie trwałości produktu,
• hamowanie rozwoju bakterii i grzybów, a tym samym zapobieganie powstawaniu wydalanych przez nie toksyn,
• utrzymanie odpowiedniej konsystencji, wyglądu i zapachu emulsji.

Kosmetyki, których używasz na co dzień, w dużej mierze zawdzięczają swoją formę właśnie substancjom konserwującym. Zamiast negować ich stosowanie, warto zatem wybierać najlepsze spośród nich. Zawsze kieruj się rodzajem konserwantów w kosmetykach i ich stężeniem, aby zadbać o swoją skórę.

Czy konserwanty w kosmetykach są bezpieczne?

We wspomnianym już Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z 30 listopada 2009 roku znajdziemy katalog substancji dopuszczonych do użytku w kosmetykach, w tym indeks substancji konserwujących. Dokument zawiera również wytyczne dotyczące przeprowadzanych badań, składanych raportów i kontroli produkcji. Zgodnie z nimi, nim dany produkt trafi na rynek, konieczna jest ocena jego wpływu na zdrowie konsumentów, przedstawiona w formie raportu bezpieczeństwa.

Aby konserwant został dopuszczony do użytku, powinien spełniać szereg wymagań. Substancje o tym działaniu muszą być:

• skuteczne w niskich stężeniach,
• rozpuszczalne w wodzie,
• aktywne przeciw jak największej liczbie szkodliwych drobnoustrojów,
• nietoksyczne i niewywołujące alergii/podrażnień,
• stabilne chemicznie.

Ponadto konserwanty w kosmetykach nie mogą osłabiać działania innych składników preparatu ani zakłócać równowagi mikroflory bakteryjnej skóry. Jeśli zwracasz uwagę na skład produktu i wybierasz konserwanty przebadane dermatologicznie, znacznie zmniejszasz ryzyko ich negatywnego wpływu na stan Twojej skóry. Jedynym wyjątkiem są indywidualne alergie na poszczególne składniki kosmetyków, które należy zawsze uwzględniać, dokonując wyboru produktów w drogeriach.

Mimo wielu regulacji, zabezpieczeń i testów dermatologicznych zdarzają się nieliczne przypadki, kiedy konserwanty w kosmetykach okazują się szkodliwe zwłaszcza dla posiadaczy cery wrażliwej, skłonnej do alergii. Objawy, na które powinieneś zwrócić uwagę, to:

• pokrzywka,
• trądzik,
• przebarwienia w miejscu zastosowania kosmetyku,
• wszelkie podrażnienia.

Jeśli je zauważysz, zaprzestań stosowania kosmetyku i skontaktuj się ze specjalistą, najlepiej dermatologiem, a także producentem, który powinien gromadzić informacje o wszelkich zjawiskach niepożądanych występujących po skorzystaniu z oferowanych produktów. Na skutek doniesień o takich reakcjach Cosmetics Europe, czyli organ doradczy Komisji Europejskiej, zleca przeprowadzenie dodatkowych badań. Jeżeli ich wyniki są niepokojące, wówczas ogranicza się dopuszczalne stężenie konserwantu w kosmetyku, a w skrajnych przypadkach wykorzystywanie substancji staje się zakazane.

Na Portalu Produktowym Grupy PCC znajdziesz jeszcze wiele informacji na temat półproduktów kosmetycznych i produkcji kosmetyków. Zapoznaj się z nimi, aby podejmować świadome decyzje zakupowe!