Z uwagi na liczne zdarzenia pożarowe miejsc użyteczności publicznej czy obszarów przemysłowych które miały miejsce w minionym wieku, ochrona przeciwpożarowa stała się kluczowym zagadnieniem. Obecnie istnieje wiele specjalistycznych rozwiązań w zakresie zwiększania odporności materiałów na ogień.
Czy każdy pożar jest tak samo niebezpieczny?
Pożary różnicujemy ze względu na ilość ciepła wydzielanego do otoczenia, a zatem na wysokość temperatur osiąganych w wyniku zdarzenia. Budynki mieszkalne oraz miejsca użyteczności publicznej (biura, hale koncertowe, szpitale, obiekty sportowe, centra handlowe) już po pięciu minutach od wybuchu pożaru narażone są na temperatury rzędu 600°C. Z kolei podczas pożaru na skutek zapalenia się paliwa (ropa naftowa, gaz) temperatura otoczenia po pięciu minutach może wynosić nawet 1100°C. Pierwszy z opisanych typów pożarów określany jest jako celulozowy (ang. Cellulosic fire), drugi – jako węglowodorowy (ang. hydrocarbon fire). Szczególnym przypadkiem pożaru węglowodorowego jest pożar strumieniowy (ang. jet fire), który powstaje na skutek wytrysku wysoce łatwopalnej cieczy, a temperatury sięgają wówczas powyżej 1200°C (zob. Wyk. 1). W celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony mienia stosuje się zaawansowane rozwiązania. W budynkach, które narażone są na pożar celulozowy, sposób ochrony jest mniej wymagający niż w przypadku konstrukcji przemysłowych, które szczególnie narażone są na pożary węglowodorowe.
Wyk. 1. Zmiana temperatury w czasie przy różnych typach pożaru
Źródło: PPG Protective & Marine Coatings, broszura PITT-CHAR XP – The ultimate solution for extreme hydrocarbon fire scenarios
Na czym polega pasywna ochrona budynków i konstrukcji stalowych?
Jedną z metod ochrony przeciwpożarowej jest zwiększanie odporności ogniowej konstrukcji budowlanych (czas podczas pożaru rozwiniętego, przy którym elementy budowlane zachowują swoje właściwości użytkowe). Dzięki tej metodzie zostaje opóźniony moment całkowitego zniszczenia budynku, a tym samym wydłużony czas akcji ratowniczej. Taki rodzaj ochrony określany jest ochroną pasywną. Ochrona pasywna obejmuje m.in. pokrywanie konstrukcji stalowych wysokospecjalistycznymi farbami ognioochronnymi. Wśród nich najważniejszą rolę pełnią powłoki pęczniejące (ang. intumescent coatings). W warunkach pożarowych farby pęczniejące kilkakrotnie zwiększają swoją objętość, tworząc na powierzchni metalu warstwę zwęgliny o właściwościach ochronnych i izolacyjnych. Dzięki temu następuje zmniejszenie przyrostu temperatury stali, a zatem utrzymanie nośności konstrukcji budowlanej nawet do czterech godzin. Tego rodzaju rozwiązania są wymagane na platformach wiertniczych, w magazynach cieczy łatwopalnych, zakładach petrochemicznych, rafineriach, terminalach LPG, a także w okrętownictwie.
Jak działają powłoki intumescentne?
Własności farb ognioochronnych uzyskiwane są przez zastosowanie odpowiednich dodatków w formulacji. W przypadku farb intumescentnych konieczne jest zastosowanie minimum trzech typów dodatków o ściśle określonej funkcji, które razem utworzą warstwę ochronną (zob. Tab. 1).
| MECHANIZM | ||
| wydzielanie kwasu fosforowego na skutek rozpadu termicznego składnika fosforowego | tworzenie warstwy węglowej dzięki reakcji kwasu fosforowego z dodatkiem będącym źródłem węgla | pęcznienie warstwy węglowej przez wydzielanie gazów |
 |
 |
 |
| DODATEK FUNKCYJNY | ||
| źródło kwasu (np. polifosforan amonu, estry fosforowe) | źródło węgla (np. pentaerytryt) | środek spieniający (np. melamina) |
Rozwiązania PCC Rokita do farb pęczniejących
Kompleks Chemii Fosforu w swojej ofercie posiada m.in. produkty dedykowane do farb intumescentnych, przeznaczonych przede wszystkim do ochrony konstrukcji stalowych przed pożarami węglowodorowymi. Najbardziej popularnym rozwiązaniem największych światowych producentów farb ognioochronnych jest Roflam B7. Produkt łączy w sobie funkcję uniepalniacza i reduktora lepkości stając się bardzo ważnym składnikiem farb pęczniejących.
Chcąc nadążyć za coraz większymi wymaganiami rynku farbiarskiego, portfolio PCC Rokita powiększyło się o uniepalniacz Roflam B7L. Jest to produkt całkowicie bezpieczny dla środowiska oraz zdrowia człowieka. Na tle pozostałych produktów należących do grupy arylowych estrów fosforowych odznacza się brakiem klasyfikacji zagrożeń wg systemu GHS. Dzięki tym zaletom dodatek może być stosowany w produktach typu eco-friendly.
Aleksandra Marek
Technical Service Specialist
Kamil Cieślak
Technical Service & Product
Development Manager PCC Rokita