Papier jest jednym z najbardziej rewolucyjnych wynalazków człowieka. Właśnie dzięki niemu ludzie zaczęli rozwijać słowo pisane. Z papieru powstają dokumenty, banknoty i książki. Jest to również wydajny materiał opakowaniowy, higieniczny i surowiec przemysłowy. Z czego powstaje papier? Jak wygląda technologia wytwarzania papieru? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się więcej.
Jak powstał papier?
Wynalezienie papieru przypisuje się chińskiemu urzędnikowi o imieniu Cai Lun. Ten niestrudzony badacz przez kilkanaście lat szukał materiału, którym mógłby zastąpić bambus i jedwab. Po latach analizy poszczególnych etapów powstawania papieru w 105 roku Lun stworzył pierwszą na świecie, prowizoryczną kartę papieru. Do produkcji wykorzystał rozwodnione włókna roślinne, formowane na tkaninie. Chiński wynalazek okazał się doskonałą alternatywą dla papirusu i tabliczek glinianych.
W kolejnych wiekach proces produkcji papieru wciąż udoskonalali Azjaci, Arabowie i Europejczycy. Na terenach Polski pierwsze papiernie powstały pod koniec piętnastego wieku. Rok 1799 był przełomowym rokiem w historii istnienia papieru. Wówczas we Francji wynaleziono pierwszą na świecie maszynę papierniczą. Dzięki niej można było tworzyć długie wstęgi papierowe zamiast pojedynczych arkuszy.
Z czego produkuje się papier?
Obecnie proces technologiczny produkcji papieru ewoluował, a producenci wciąż udoskonalają jego skład i metodę wytwarzania. Zatem z czego wytwarzany jest papier? Do jego produkcji potrzebna jest organiczna masa papierowa. To rodzaj zawiesiny wodnej, zawierającej m.in.: masę celulozową, pozyskiwaną głównie z drzew iglastych, takich jak: sosna czy świerk. Producenci papieru chętnie sięgają też po niektóre gatunki drzew liściastych, na przykład po topolę lub brzozę. A z czego robi się papier opakowaniowy lub toaletowy? Do jego produkcji służą najczęściej surowce wtórne: makulatura, niektóre tkaniny bawełniane, a także: słoma lub trzcina. W procesie powstawania papieru dużą rolę odgrywają też różne domieszki, na przykład: barwniki, kleje i koagulanty.
Etapy i opis produkcji papieru
Na czym polega produkcja papieru? Cały proces zaczyna się oczywiście od posadzenia i wycinki drzew lub zgromadzenia innych materiałów, niezbędnych do wyrobu masy papierowej. A oto etapy produkcji papieru w punktach:
- Drewno trafia do zakładu produkcyjnego, w którym jest rozdrabniane na drobne kawałeczki (zrębki),
- Zrębki zostają zmielone, rozgniecione, rozgotowane i oczyszczone.
- Organiczna masa przechodzi procesy wybielania lub barwienia i uszlachetniania.
- Zawiesina trafia na specjalne sita, które odsączają wodę i nadają masie określony kształt.
- Następuje walcowanie, dalsze odwadnianie, prasowanie i studzenie papieru.
Z ilu faz składa się produkcja papieru? Przedstawione 5 etapów powstawania papieru w punktach, nie obejmuje oczywiście całego procesu produkcyjnego. W zależności od przeznaczenia papieru może on być dodatkowo cięty, zwijany, łączony w kilka warstw lub powlekany lakierem.
Jak zrobić kartkę papieru?
Jak wytwarza się papier do drukarki? Białe, gładkie kartki, których używasz na co dzień, powstają w wyniku obróbki zrębków drewnianych. Na etapie gotowania do drzewnej masy trafią m.in.: barwniki, wybielacze oraz dodatki, zapewniające odpowiednią wytrzymałość. Do formowanej masy papieru producenci dodają również skrobię, która świetnie usztywnia i wzmacnia kartki. Po wysuszeniu oraz ukształtowaniu arkusze zostają pocięte na gilotynach i otrzymują dowolny format.
Powstawanie papieru czerpanego
Do kategorii papierów szlachetnych codziennego użytku już od stuleci zaliczany jest papier czerpany – jak zrobić ten materiał? Dawniej do produkcji wykorzystywano głównie łyko krzewów. Podczas gotowania do masy dodawano m.in. popiół drzewny, a gotową pulpę wylewano na specjalne sita.
Jak zrobić własny papier czerpany? Obecnie możesz go zrobić w warunkach domowych. Schemat produkcji papieru jest bowiem bardzo prosty i wystarczy Ci makulatura, wrzątek i bawełniana ściereczka. Rozpuszczoną i rozdrobnioną masę wylewasz na tkaninę, formujesz i wysuszasz. Ta technologia produkcji papieru jest więc bardzo prosta.
Jak zrobić papier z makulatury?
Zużyty papier w postaci gazet lub książek jest surowcem wtórnym i można go ponownie przetworzyć na przykład na opakowania czy ręczniki papierowe. Jak się robi papier z makulatury? Cykl produkcji papieru z odzysku wygląda inaczej niż poszczególne fazy produkcji papieru nowego (przeczytaj więcej o recyklingu). W zakładach obróbki makulatury wykorzystywane są specjalne maszyny do rozdrabniania, oczyszczania i mieszania z dodatkami chemicznymi.
Jak produkuje się papier z odzysku? W procesie technologicznym papieru makulaturowego, podczas obróbki zanieczyszczonej, pieniącej się masy bardzo ważną rolę odgrywają chemikalia, takie jak: niejonowe surfaktanty ROKAnol® lub produkty typu ROKAcet czy ROKAfenol. Są to specjalne środki o działaniu emulgującym, oczyszczającym, odtłuszczającym, antyelektrostatycznym i odpieniającym. Dodatkowo do masy papierowej trafiają też inne dodatki, na przykład: kleje, kredy, wybielacze (podchloryn sodu, ług sodowy).
Jak widać, produkcja papieru w skrócie jest złożonym procesem, udoskonalanym już od stuleci. Mimo rozwoju nowych technologii i maszyn niezmienne pozostały poszczególne etapy produkcji papieru z drewna, takie jak: obróbka drewna, rozwarstwianie, gotowanie i prasowanie. W przypadku surowca wtórnego, jakim jest makulatura, nieocenioną rolę w odzysku odgrywa specjalistyczna chemia do oczyszczania i uzdatniania papieru.
- https://www.britannica.com/technology/papermaking
- https://extension.okstate.edu/fact-sheets/basics-of-paper-manufacturing.html
- https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/papermaking
- Fornalski, Zbigniew. "Zużycie i produkcja papieru i tektury w Polsce w 2012 roku na tle krajów europejskich." Przegląd Papierniczy 69, nr 9 (2013): 439-447, 449-451.