Jaki jest wpływ transportu na środowisko naturalne?

Transport a środowisko: główne zagrożenia

Pierwsi twórcy pojazdów silnikowych nie zastanawiali się nad kwestią ekologii w transporcie drogowym, morskim i powietrznym. Obecnie każdego dnia jako ludzkość wykorzystujemy miliony różnych środków transportu. Większość z nich generuje spaliny i hałas, które znacząco obciążają środowisko. Trujące związki, pochodzące ze spalin, zatruwają organizmy żywe. Dwutlenek węgla, metan i tlenki azotu przyczyniają się do pogłębienia efektu cieplarnianego, czyli wzrostu temperatury na naszej planecie. Skutkami tego zjawiska są m.in.:

• topnienie lodowców i gwałtowne podnoszenie się poziomu wód mórz i oceanów (jest to bezpośrednia przyczyna powodzi, podtopień, a nawet zanikania całych miast czy wysp oceanicznych!);
• zmiany klimatyczne i częste anomalie pogodowe: pożary, lawiny, gradobicia;
• spadek poziomu zasobów wody słodkiej (związany z topnieniem lodowców, naturalnego zapasu wody pitnej).

Nie ulega wątpliwości, że wpływ transportu samochodowego na środowisko jest ogromny! Rozbudowująca się infrastruktura drogowa oddziałuje negatywnie na zwierzęta i rośliny. Zmniejszają się obszary naturalnych siedlisk różnych gatunków ssaków, ptaków, płazów itd. Zwierzęta giną pod kołami lub migrują do innych miejsc, w których szanse przetrwania są zwykle niewielkie. W wyniku różnych prac drogowych trwa nieustanna wycinka drzew i krzewów. Rośliny te produkują tlen i są schronieniem ptaków, owadów itd. Im więcej niszczymy przydrożnej zieleni poprzez wycinkę i zasolenie, tym większe jest też ryzyko wyginięcia kolejnych gatunków fauny i flory. Nadmierna wycinka i chemikalia sprzyjają erozji gleb i zanieczyszczeniu wód podziemnych.

Ekologia a transport drogowy, morski i powietrzny – statystyki

Na internetowych stronach rządowych i unijnych znajdziemy wiele ciekawych faktów oraz statystyk, dotyczących emisji CO₂ w transporcie. Jak wynika m.in. z zestawienia: Podział emisji CO₂  według rodzaju transportu na rok 2019:

• ponad 70% zanieczyszczeń powietrza CO₂ generuje transport lądowy (auta osobowe, pojazdy ciężarowe, lekkie samochody dostawcze i motocykle),
• transport wodny powoduje 14% emisji CO₂,
• około 14% zanieczyszczeń powietrza pochodzi z lotnictwa cywilnego i kolei.

Za niewielką, pozostałą część emisji odpowiadają przewoźnicy kolejowi i właściciele innych środków transportu. Prosta matematyka podsuwa oczywiste wnioski: wpływ transportu drogowego na środowisko jest bardzo duży. Jako ludzkość powinniśmy więc podjąć wszelkie możliwe kroki, by zmniejszyć jego negatywne oddziaływania.

Transport morski a ekologia

We współczesnej logistyce znaczącą rolę odgrywa transport morski – ekologia to jednak wciąż rozwijane zagadnienie dla tej formy. Kontenerowce czy promy pasażerskie wciąż mogą generować negatywny wpływ na środowiska podwodne, nadwodne i na jakość życia ludzi, zamieszkujących okolice portów. W jaki sposób jednostki wodne mogą zakłócać funkcjonowanie ekosystemów? Zasięg oddziaływań obejmuje:

• wzmożony hałas (pod wodą i nad wodą),
• wycieki ropy i ścieków,
• emisję spalin (CO₂, tlenku węgla, tlenków siarki, azotu, pyłów zawieszonych).

Kwestie, takie jak: ekologia a środki transportu morskiego czy zagrożenia, związane z nasileniem ruchu wodnego, poruszają coraz częściej światowi liderzy. W 2021 powstał pierwszy Europejski Raport Środowiskowy Transportu Morskiego (EMTER`21). Opracowanie ściśle wiąże się z koncepcją Zielonego Ładu (są to rozwiązania, mające na celu osiągnięcie zerowego poziomu emisji CO₂ do roku 2050).

Transport kolejowy a ekologia

Kolej jest jednym z najbardziej ekologicznych środków transportu. Generuje nieznaczne ilości gazów cieplarnianych i nie obciąża środowiska hałasem w sposób ciągły. W połączonych składach można bezpiecznie przewozić duże ilości towarów i grupy ludzi. Nasypy kolejowe nie stanowią też przeszkody dla zwierząt – sprzyja to zachowaniu ciągłości gatunków na danym terenie.

Przez wiele lat w kolejnictwie stosowano drewniane podkłady kolejowe, impregnowane toksycznym olejem kreozotowym. Obecnie są one najczęściej wymieniane na ekologiczne podkłady betonowe, które nie wywierają szkodliwego wpływu na jakość gleby, wód i warunki życia zwierząt oraz roślin.

Czym jest ekologia transportu?

Logistycy i naukowcy z całego świata łączą wysiłki, by uczynić transport mniej inwazyjnym i uchronić planetę przed skutkami efektu cieplarnianego. Jedną z najbardziej rozwojowych idei branży logistycznej jest zaś ekologia transportu. Czego ona dotyczy? To ciągłe poszukiwania odpowiedzi na pytanie: co można zrobić, by zmniejszyć ilość zanieczyszczeń i innych, negatywnych skutków transportu. Kluczowymi zagadnieniami ekologii transportu są kwestie związane z:

• rozwiązaniami energooszczędnymi,
• możliwością zastosowania paliw alternatywnych,
• ograniczeniem poziomu hałasu, generowanego przez pojazdy, statki, koleje itd.,
• metodami recyklingu odpadów, powstałych podczas transportu.

Transport intermodalny a ekologia

Jak w praktyce wygląda koncepcja ekologicznego transportu? Świetnym jej przykładem jest transport intermodalny, w którym ładunki przenoszone są w jednym kontenerze podczas wszystkich etapów podróży. Takie działanie ogranicza potrzebę dodatkowego przenoszenia towarów, przez które powiększa się emisja CO₂.

Podsumowanie: ekologia a transport drogowy, morski i kolejowy

W dwudziestym pierwszym wieku możliwość szybkiego transportowania osób i mienia stała się głównym motorem, napędzającym światowe rynki. Auta, statki i koleje niszczą ekosystemy, wzmagają efekt cieplarniany i powodują lokalne zanieczyszczenia. W obliczu globalnej katastrofy koniecznością stało się wypracowywanie nowych, ekologicznych rozwiązań, które wciąż są ulepszane by zminimalizować niepożądany wpływ.

Źródła:

https://www.emsa.europa.eu/emter
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/efekt-cieplarniany;3896611.html
https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_pl
https://obserwator.imgw.pl/emter2021-pierwszy-europejski-raport-o-wplywie-transportu-morskiego-na-srodowisko/
https://utk.gov.pl/pl/aktualnosci/18458,Bezpiecznie-znaczy-ekologicznie-rusza-strona-Eko-kolej.html