Kwas monochlorooctowy w branży spożywczej

Jej udział w sektorze spożywczym w Unii Europejskiej to około 9 %. Polska jest na 8 miejscu wśród eksporterów żywności spośród krajów UE, a wpływy z eksportu znacząco się zwiększają. Jak podaje Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w 2019 roku był to wzrost o 7 %, czyli do 32 mld euro w stosunku do 29,7 mld euro w roku ubiegłym. Artykuły spożywcze pochodzące z Polski od lat cieszą się popularnością na zagranicznych rynkach. Nadszedł czas, w którym branża rolno-spożywcza jest atrakcyjnym obszarem dla rozwoju start-upów, które do tej pory kojarzone były przede wszystkim z branżą technologiczną i informatyczną.

Przemysł spożywczy to dział gospodarki zajmujący się wytwarzaniem produktów i półproduktów przeznaczonych do spożycia. Chemia dodatków do artykułów spożywczych odgrywa tu ogromną rolę. Utrzymanie wysokiej jakości żywności to właśnie ich zasługa. Przedłużają one trwałość produktów spożywczych oraz polepszają walory smakowe. W celu poprawy działania i stabilności takich produktów stosuje się np. karboksymetylocelulozę (CMC, guma celulozowa, karmeloza), będącą pochodną kwasu monochlorooctowego. CMC to najczęściej biały sypki proszek, może również występować w postaci granulatu. Rozpuszcza się w zimnej i ciepłej wodzie, w której pęcznieje i ma właściwości słabego elektrolitu anionowego o pH 6,5-8,0. Roztwory wodne charakteryzują się ponadto dużą lepkością, która wzrasta wraz ze wzrostem stopnia polimeryzacji. Nie jest produktem jednolitym, jest bezsmakowa i bezzapachowa. CMC jest stosunkowo odporna na działanie mikroorganizmów, może jednak ulegać depolimeryzacji.

Karboksymetyloceluloza wykorzystywana jest w przemyśle spożywczym jako stabilizator, zagęstnik, emulgator, środek przeciwzbrylający, wypełniacz i błonnik pokarmowy. Oznaczana jest symbolem E466. Poprawia konsystencję produktów takich jak lody, niskokaloryczne i bezglutenowe desery, przetwory mleczne, majonez, gumy do żucia, modyfikowane mleko dla niemowląt czy gotowe produkty smażone. Wykorzystywana jest także do klejenia elementów podczas modelowania figurek, robi się z niej klej cukrowy oraz dodaje do masy cukrowej, lukru plastycznego oraz napoi. Można użyć jej do wypieku bezglutenowego pieczywa oraz przygotowania sosów sałatkowych. Wykazuje zerową wartość kaloryczną. Nie ulega strawieniu, ani wchłanianiu w przewodzie pokarmowym częściowo jest rozkładana przez florę bakteryjną, a 90% jest wydalane w postaci niezmienionej.
Substancja nie stwarza ryzyka mutagenności ani karcenogenności. Badania wykazały, że ma działanie bakteriobójcze wewnątrz tkanek, co potwierdza zupełne bezpieczeństwo jej stosowania. Globalny rynek karboksymetylocelulozy w 2019 roku osiągnął wartość 1,735 mld dolarów i rośnie w tempie 4,1% rocznie.

Karboksymetyloceluloza zajmuje drugie miejsce wśród największych aplikacji dla kwasu monochlorooctowego. Kwas monochlorooctowy (MCAA) stosowany jest również do produkcji kofeiny syntetycznej. Można trafić na nią w napojach gazowanych (przede wszystkim w coli), napojach energetycznych oraz suplementach diety. Kofeina jest środkiem działającym pobudzająco. Działa na ośrodkowy układ nerwowy przez bezpośredni wpływ na funkcje mózgu. Przyjmowana jest w celu zmniejszenia zmęczenia, poprawy sprawności fizycznej, koordynacji, koncentracji, wytrzymałości i czujności. Przyspiesza przemianę materii, pobudza spalanie tkanki tłuszczowej oraz poprawia funkcje oddechowe. Wspomaga regulację gospodarki cukrowej i zmniejsza bolesność mięśni po intensywnym wysiłku fizyczny. Po wprowadzeniu do organizmu wchłania się w przeciągu 45 minut. Jej spożywanie jest bezpieczne dla człowieka, o ile nie przekracza 600 mg na dzień. Syntetyczna kofeina sprawia, że produkt ją zawierający działa szybciej i znacznie bardziej intensywnie niż naturalna kofeina, którą zawiera kawa.

Kwas monochlorooctowy poza zastosowaniem w branży spożywczej wykorzystywany jest również w wielu innych gałęziach przemysłu. Na liście możliwych aplikacji są agrochemikalia, środki ochrony roślin, nawozy, tworzywa sztuczne, detergenty, farby, lakiery, kosmetyki, środki higieny osobistej oraz przemysł farmaceutyczny, celulozowo-papierniczy i wydobywczy.