Kwas octowy – unikalne właściwości i zastosowania

Otrzymywanie kwasu octowego

Przemysłowo, kwas octowy otrzymuje się poprzez karbonylowanie metanolu. W branży spożywczej natomiast pozyskiwany jest w procesie fermentacji octowej etanolu, czyli w procesie fermentacji alkoholowej. Kwas octowy jest również wytwarzany w procesie destylacji drewna. Jest on efektem ubocznym tego procesu i musi wówczas zostać oddestylowany.

Właściwości kwasu octowego

Kwas octowy pod postacią czystego CH₃COOH jest bezbarwną cieczą. Ma silnie żrące i drażniące właściwości. Podczas mieszania z wodą następuje kontrakcja objętości – w przypadku kwasu octowego jest to znaczące zmniejszenia objętości.

Kwas octowy jest substancją higroskopijną, co oznacza, że jest w stanie pochłaniać wodę z różnych źródeł. Ta właściwość kwasu octowego oraz możliwość rozpuszczania się w nim wody powodują, że po otwarciu butelki z kwasem, zawarta w nim substancja może się wręcz zestalić w kontakcie z wilgotnym powietrzem.

W niskich temperaturach na powierzchni kwasu octowego tworzą się kryształy, które przypominają lód. Zjawisko to powstaje wyłącznie w przypadku czystego kwasu octowego lub w bardzo niskiej temperaturze, na którą wystawiona jest tak zwana esencja octowa.

Ważną cechą kwasu octowego jest możliwość dysocjacji. Jako że jest to kwas karboksylowy, ulega on dysocjacji i tym samym dobrze przewodzi prąd elektryczny. Ma bardzo wysoką temperaturę wrzenia, która wynika z budowy chemicznej tej substancji.

Zastosowanie kwasu octowego

Kwas octowy ma bardzo szerokie zastosowanie. Jest to substancja, którą zna każdy. Można ją kupić w formie octu spirytusowego w większości sklepów spożywczych. Oczywiście kwas octowy w tej formie występuje w bardzo niskim stężeniu, gdyż w czystej postaci lub tak zwanej esencji octowej jest substancją żrącą i powodującą silne podrażnienia skóry oraz oczu.

Zastosowanie kwasu octowego jest powszechne w branży spożywczej, przemysłowej i chemicznej oraz kosmetycznej. Stosuje się go przy wytwarzaniu innych substancji lub też do regulowania ich właściwości, szczególnie pod kątem pH.

Branża spożywcza to prawdopodobnie największy odbiorca kwasu octowego. Wykorzystywany jest on bowiem przy produkcji:

• konserw oraz marynat,
• serów, serków oraz nabiału,
• sosów,
• sałatek i gotowych surówek.

W przemyśle spożywczym kwas octowy wykorzystuje się min. również przy oczyszczaniu instalacji. Jest tanim, wydajnym i naturalnym środkiem czyszczącym.

Bardzo dużą ilość kwasu octowego pochłania przemysł kosmetyczny oraz farmaceutyczny. W większości kosmetyków stosowany jest jako regulator, w przypadku niektórych stanowi „równowagę” zapachową. Pomimo tego, że kwas octowy ma bardzo przykry zapach, to może stanowić równoważnię dla słodkich zapachów.

Przemysł włókienniczy także korzysta z kwasu octowego. Używany jest do procesów farbowania tkanin, produkcji sztucznego jedwabiu oraz większości tkanin lateksowych i sztucznych. Jego właściwości higroskopijne wykorzystywane są do pochłaniania wilgoci z otoczenia przy produkcji tkanin.

W przemyśle chemicznym wykorzystywany jest do wytwarzania środków czystości. Niemalże wszystkie środki myjące i czyszczące zawierają w sobie kwas octowy w niskim lub średnim stężeniu.

Wreszcie jednym z większych beneficjentów kwasu octowego jest przemysł farmakologiczny. Badania dowodzą, że niewielka ilość kwasu octowego ma pozytywny wpływ na organizm, głównie zmniejszając poziom cukrów oraz stabilizując ciśnienie krwi.

Kwas octowy w bardzo małych ilościach jest stosowany w suplementach oraz niektórych lekach, mających za zadanie zmniejszyć ból lub problemy jelitowe i żołądkowe. Bardzo powszechnie stosuje się go również w maściach.

Kwas octowy w domu

Kwas octowy znajdziemy praktycznie w każdym domu. Czy to pod postacią octu spirytusowego, czy też jako składnik wielu środków chemicznych lub kosmetycznych. Sam ocet spirytusowy możesz wykorzystać do wielu celów związanych chociażby z gotowaniem czy sprzątaniem.

Niewielką ilość octu spirytusowego wystarczy wymieszać z ciepłą wodą. Taka mieszanina poradzi sobie z trudnymi plamami i doskonale rozpuści nawet stare zabrudzenia – także z rdzy czy kawy.

Pomimo tego, że kwas octowy ma naprawdę przykry zapach, wykorzystuje się go do czyszczenia powierzchni płaskich. Bardzo dobrze radzi sobie z plamami moczu, co jest przydatne, kiedy w domu są zwierzęta (szczenięta albo kocięta). Może służyć również do czyszczenia trudnych zabrudzeń, na przykład oczyszczania powierzchni w okapach kuchennych.

Niezastąpiony kwas octowy

Kwas octowy jest niezastąpioną substancją. Choć to produkt uboczny większości procesów chemicznych, to jednak jest powszechnie wykorzystywany. Od specjalistycznego przemysłu chemicznego, aż po prywatne domy, gdzie od dziesiątek lat używa się go w różnych celach.

Warto znać jego właściwości oraz zastosowanie, aby wykorzystać go w odpowiedni sposób.