Ze względu na ogromną dywersyfikację surowców i produktów gotowych oraz szczególne wymagania prawne, branża kosmetyczna i detergentowa stanowi ogromne wyzwanie dla sektora transportu i logistyki. Dobrze zorganizowane procesy logistyczne oraz transportowe wymagają dziś od dostawców usług specjalistycznego sprzętu, wiedzy legislacyjnej w zakresie przewozu chemikaliów, znajomości przepisów w zakresie transportu krajowego i międzynarodowego, a także bardzo dobrej organizacji transportu.
Transport kosmetyków i detergentów
Zarówno w branży kosmetycznej jak i detergentowej szczególnie ważnym aspektem jest odpowiedni dobór sprzętu transportowego, a zwłaszcza odpowiednie jego przygotowanie. Gotowe produkty oraz surowce do ich produkcji wymagają zapewnienia szczególnych warunków podczas przewozu. Podczas transportu ogromie ważne jest tu na przykład zapewnienie czystości, odpowiedniej temperatury, czy też zapobieganie wyciekom substancji chemicznych.
Obszar logistyki obejmuje standardowo z części zaopatrzenia, logistykę produkcyjną i magazynową oraz dystrybucję wyrobów gotowych. Każda z tych części różni się od siebie nie tylko specyfiką i właściwościami przewożonych materiałów, ale również wymaga specjalnej infrastruktury i sprzętu.
W przypadku zaopatrzenia mamy zwykle do czynienia z surowcami i półproduktami, które najczęściej transportowane są luzem (bulk). Ważnym aspektem jest tu fakt, że większość asortymentu surowców do produkcji kosmetyków i detergentów występuje w formie ciekłej. W związku z tym zachodzi konieczność transportowania ich w specjalnych cysternach oraz tank-kontenerach, które doskonale sprawdzą się w transporcie intermodalnym.
Logistyka w transporcie substancji niebezpiecznych
Co ważne, wiele składników stosowanych zwłaszcza w produkcji silnych detergentów jest klasyfikowane jest jako substancje niebezpieczne. Tego typu produkty chemiczne podlegają restrykcyjnym przepisom bezpieczeństwa w transporcie. Przewóz takich substancji wymaga specjalnych oznaczeń ADR/RID w postaci specjalnych piktogramów ostrzegawczych dotyczących zagrożeń w transporcie drogowym (ADR) oraz kolejowym (RID).
Substancje klasyfikowane jako niebezpieczne z uwagi na swoje cechy chemiczne, fizyczne oraz biologiczne stanowią zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzi. Stąd tak ważna jest w ich przypadku właściwa technologia przewozu. Powinna być ona dobrana w taki sposób aby minimalizować ryzyka występujące podczas transportu. Stąd na przykład szlaki kolejowe przebiegają zwykle z dala od aglomeracji miejskich i dróg publicznych. Dlatego też, włączenie transportu kolejowego do procesu logistycznego znacznie zwiększa bezpieczeństwo transportu chemikaliów, zwłaszcza na długich dystansach. Dodatkowo transport kolejowy znacząco obniża koszty przewozu i ułatwia proces planowania transportu. Co więcej pozytywnie wpływa na środowisko ponieważ pozwala na znaczne ograniczenie emisji CO2 do atmosfery.
Logistyka w obszarze procesu produkcyjnego
Biorąc pod uwagę logistykę w obszarze procesu produkcyjnego, mamy do czynienia z obiegiem tzw. „raw materials”, czyli substancji stanowiących surowce, półprodukty i dodatki stanowiące składniki produktów gotowych, które mogą być przeznaczone zarówno do dalszego przetwarzania przez przemysł, jak i w ostatecznej postaci trafiać do konsumentów ostatecznych.
Jakość surowców ma ogromne znaczenie zarówno w produkcji samych kosmetyków i detergentów jako wyrobów gotowych, jak i ich składników np. środków powierzchniowo czynnych. Jej utrzymanie zabezpieczenie i utrzymanie podczas transportu stanowi ogromne wyzwanie logistyczne po stronie każdego z ogniw łańcucha dostaw.
Do wspomnianych wyżej surowców należą na przykład alkohole i kwasy tłuszczowe, gliceryna, surfaktanty, oleje, kwas monochlorooctowy (MCAA), ług sodowy, soda kaustyczna, tlenek etylenu, tlenek propylenu i wiele innych substancji chemicznych.
Bazowe składniki formulacji kosmetycznych czy detergentowych transportowane są zwykle w ilościach przemysłowych. W tym przypadku transport odbywa się zwykle w cysternach i tank-kontenerach o pojemności 24-35 tys. litrów. Jednostkowa waga takiego transportu dochodzi do 27 ton samego produktu. Należy wspomnieć, że różne substancje posiadają zróżnicowane wytyczne dotyczące przewozu. Dotyczy to na przykład temperatury, materiału z którego wykonane są zbiorniki transportowe, czy klasa czystości zbiornika.
Warunki niezbędne do przewozu chemikaliów
W przypadku składników kosmetycznych niezwykle istotną kwestią jest czystość zbiorników transportowych. Każda transportowana partia produktu przed rozładunkiem przechodzi szereg analiz jakościowych, w tym testy mikrobiologiczne. Ich celem jest potwierdzenie, że dany surowiec nie zawiera jakichkolwiek drobnoustrojów szkodliwych dla życia i zdrowia ludzi.
Mówiąc o surowcach kosmetycznych i składnikach detergentów, kontrola temperatury podczas przewozu jest podyktowana najczęściej ich właściwościami fizyko-chemicznymi. Kwestia ta jest w większości przypadków związana z temperaturą krzepnięcia danej substancji. Poniżej lub powyżej optymalnej temperatury krzepnięcia, substancja może zmienić stan skupienia z płynnej w stały i odwrotnie.
Jest to zjawisko szczególnie niepożądane w przypadku, gdy dany surowieć zmieni stan skupienia z płynnego na stały. Proces ten znacznie utrudnia rozładunek produktów transportowanych w cysternach. Z tego typu zjawiskiem mamy często do czynienia podczas rozładunku płynnych surowców chemicznych w warunkach spadku temperatur powietrza w miesiącach zimowych.
Surowce chemiczne wrażliwe na niskie temperatury przewozi się w specjalnych zbiornikach wyposażonych instalację grzewczą, bądź instalację pozwalającą na podpięcie zewnętrznego źródła ciepła (para wodna, gorąca woda, prąd). Produkt znajdujący się w zbiorniku zostaje podgrzany do odpowiedniej temperatury bezpośrednio przed rozładunkiem. Sporym wyzwaniem jest zatem maksymalne skrócenie czasu transportu oraz odpowiednie przygotowanie sprzętu transportowego pod dany produkt, aby ograniczyć zmianę jego stanu skupienia.
Należy mieć na uwadze również fakt, że spora część przewożonych surowców jest klasyfikowana jako substancje niebezpieczne. Wymagają one zatem transportu z uwzględnieniem elementów wynikających z prawnych ograniczeń, a także dodatkowych wymogów nakładanych na ten typ transportu przez stosowne międzynarodowe konwencje.
W przypadku branży detergentów i kosmetyków, dominującymi klasami zagrożenia według ADR/RID są klasy 3, 8 i 9. Substancje klasyfikowane w tych klasach muszą być transportowane w specjalnie oznaczonych jednostkach. Oznaczenia te dotyczą na przykład grupy produktowej, rodzaju zagrożenia. Zawierają też numer identyfikacyjny substancji, zgodny z wykazem ADR/RID czy IMDG.
Wybór dostawcy usług logistycznych i transportowych
Ilość regulacji związanych z transportem substancji niebezpiecznych w połączeniu z licznymi przepisami transgranicznymi nastręcza producentom wielu problemów logistycznych w obszarze organizacji dostaw surowców i produktów do klientów. W związku z tym często korzystają oni z oferty wyspecjalizowanych firm logistycznych ofertujących kompleksowe usługi w organizacji dostaw i sporządzaniu dokumentacji zarówno w przypadku importu jak i eksportu.
Przy wyborze dostawcy usług logistycznych i transportowych koniecznie należy zweryfikować, czy podlega on ocenie według systemu SQAS (Safety & Quality Assessment for Sustainability). Jest to wiarygodny system oceny obejmujący szereg wymagań dotyczących jakości, bezpieczeństwa, ochrony, środowiska i CSR (społeczna odpowiedzialność biznesu). Raport z oceny SQAS umożliwia producentom chemikaliów ocenę dostawców usług logistycznych zgodnie z restrykcyjnymi wymaganiami branżowymi.