Powrót do przeszłości – czyli renesans drewna w budownictwie

Wraz z industrializacją beton i stal stały się podstawowymi surowcami w przemyśle budowlanym, wypierając z niego drewno. Materiały te mają jednak dużo wad. Pomimo, że np. technologia produkcji betonu, wciąż się rozwija, to  większość tego materiału wytwarzana jest tradycyjnymi metodami, które generują duże ilości zanieczyszczeń.  Szacuje się, że proces ten odpowiedzialny jest za około 4-8% światowej emisji gazów cieplarnianych. Z tego względu, oprócz wprowadzania zmian w składzie betonu i sposobie jego produkcji, tak aby były one bardziej przyjazne dla środowiska, zaczęto również szukać materiałów alternatywnych. W ten sposób swój renesans jako budulec przechodzi drewno. Wśród naukowców pojawia się coraz więcej głosów, że może być ono jednym z materiałów przyszłości. Dzięki rozwojowi technologii można zastosować je zarówno jako podstawowy i jedyny budulec, jak i połączyć je np. z nowoczesnym i przyjaznym dla środowiska betonem. W jaki sposób stosuje się to w budownictwie i czy powstały już takie konstrukcje? O tym opowiemy dalej w naszym artykule.

Szansa i zagrożenie w jednym

Z szerokim zastosowaniem drewna wiążą się zarówno korzyści jak i zagrożenia. Z tego względu niezbędne jest jego świadome wykorzystywanie. Pozyskiwanie drewna wiąże się z wycinką lasów czyli deforestacją, która jest jednym z największych problemów związanym z globalnym kryzysem klimatycznym. Aby uniknąć negatywnego wpływu na środowisko, pozyskując jednocześnie potrzebny surowiec, niezbędne jest dobre planowanie. Podstawowym działaniem związanym z wycinką drzew na materiały drewniane powinno być ich ponowne nasadzanie. W ten sposób można zapobiec ujemnemu bilansowi wycinki. Sadzenia powinny odbywać się regularnie tak aby uniknąć okresów kiedy drzewostan będzie na tyle młody, że nie będzie w stanie przetworzyć takiej ilości dwutlenku węgla jak przed wycinką starych drzew. Równie istotny jest wybór miejsc do wycinki. Należy unikać wycinania lasów pierwotnych takich jak np. Amazoński las deszczowy. Lepszym wyborem będą lasy wtórne, czyli takie które już raz zostały wycięte (przynajmniej częściowo) i odrosły. Często występują one w Europie, np. w Niemczech. Wybierając takie miejsca unikamy bezpowrotnego niszczenia dziewiczej, nie tkniętej ręką człowieka natury. Podsumowując, odpowiednie miejsce wycinki oraz ponowne nasadzenia są jednymi z kluczowych warunków, aby uznać pozyskiwane drewno za materiał eco-friendly.

Nieograniczone możliwości

Mówiąc o budynkach z drewna większość ludzi ma przed oczami ilustracje z podręczników do historii, albo małe domki w górach. Powoli jednak rozkwita moda na drewniane domy również w okolicy dużych miast. Prawda jest jednak taka, że przy obecnym poziomie rozwoju techniki możliwości drewna są prawie nieograniczone. Idealnym tego przykładem może być Mjøstårnet – wieżowiec wykonany prawie w całości z laminowanych płyt drewnianych (CLT – cross-laminated timber), zlokalizowany w mieście Brumunddal w Norwegii. Wieżowiec ten jest najwyższym na świecie drewnianym budynkiem. W jego konstrukcji betonu użyto tylko do wykonania stropów na siedmiu najwyższych piętrach (cały budynek ma ich 11). Zrobiono tak tylko dlatego by uniknąć u mieszkańców i gości choroby morskiej mogącej wystąpić z powodu kołysania się budynku na silnym wietrze. Mjøstårnet spełnia najbardziej surowe normy dot. przechyłu w trakcie huraganów. W samym budynku mieszczą się nie tylko mieszkania, ale też pięciogwiazdkowy hotel. Wspomniany wieżowiec może być doskonałym przykładem na to, że drewno dzięki odpowiedniej technologii, nawet jeśli w pełni nie wyprze klasycznych materiałów budowlanych, może znacząco ograniczyć ich wykorzystanie. Materiały powstałe w oparciu o ten surowiec mają wiele zalet, między innymi są względnie lekkie i jednocześnie elastyczne. W trakcie procesów produkcyjnych można im także z łatwością nadać pożądany kształt, transportując na miejsce budowy elementy gotowe do użycia. W połączeniu z odpowiedzialnym planowaniem wycinek i nasadzaniem nowych drzew wspomnianym na początku, pozwoli to ograniczyć wpływ jaki branża budowalna wywiera na środowisko naturalne.  Będzie to możliwe zarówno dzięki dużo mniejszej ilości zanieczyszczeń generowanych w trakcie produkcji materiałów budowalnych, jak i temu, że drewno jest surowcem naturalnym który możemy łatwo odtworzyć z korzyścią dla środowiska.

Nadzieja na przyszłość

Na całym świecie powstaje coraz więcej budynków i konstrukcji z drewna.. Eksperci określają je jako swego rodzaju „latarnie morskie” wyznaczające trend i kierunek rozwoju w budownictwie. Wraz ze wzrostem świadomości społeczeństwa istnieje nadzieja, że rozwiązanie przyjazne środowisku zaczną być wykorzystywane na coraz szerszą skalę. Równie ważne co opracowywanie i wprowadzanie nowych rozwiązań takich jak np. nowoczesne materiały oparte o drewno, będzie rozwój klasycznych surowców takich jak beton. Dzięki postępowi technologicznemu może on wywierać dużo mniejszy wpływ na środowisko, będąc jednocześnie uzupełnieniem materiałów drewno-pochodnych, tak jak np. w norweskim Mjøstårnet. To właśnie umiejętne stosowanie wszystkich nowoczesnych rozwiązań z zakresu eco-budownictwa może okazać się kluczem do sukcesu. Rozwój branży i technologii budowlanych jest też istotny ze względu na stale rosnącą populację na Ziemi. Wiąże się z tym konieczność budowania nowych konstrukcji. Powstawanie ich w idei troski o środowisko pozwoli nie tylko walczyć z obecnym kryzysem klimatycznym, ale też przyzwyczai ludzi to nowych rozwiązań, które będą miały szansę stać się zielonym standardem.

Źródła:

https://www.dw.com/en/wood-renewable-construction-material-of-the-future/a-42012053
https://edition.cnn.com/style/article/wooden-skyscraper-revolution-timber/index.html
https://www.theguardian.com/cities/2019/feb/25/concrete-the-most-destructive-material-on-earth