Skład kosmetyków

Podział składników tworzących kosmetyki

Kosmetyki czy produkty kosmetyczne zazwyczaj są definiowane jako substancje chemiczne bądź ich mieszaniny, przeznaczone do stosowania na zewnętrznej stronie ciała w celu wzmocnienia zapachu ciała, zmiany wyglądu, oczyszczenia, utrzymania go w dobrym stanie, perfumowania czy ochrony. Zdarza się jednak, że niektóre produkty lecznicze są też mylnie uznawane za produkty kosmetyczne, przez co mogą być niewłaściwie stosowane. Dlatego zawsze warto dokładnie zapoznać się z ich przeznaczeniem, właściwościami oraz składem. Produkty lecznicze, w odróżnieniu od kosmetyków, mają działanie terapeutyczne, a dodatkowo zawierają niektóre substancje czynne, które nie są dozwolone do stosowania w kosmetykach.

Zobacz Strefę Formulacji Kosmetycznych od Grupy PCC!

Podstawowe składniki tworzące kosmetyki

• substancje czynne

Substancje czynne lub substancje aktywne, to istotne składniki produktów kosmetycznych, które stosowane są w celu niwelowania określonych problemów, np. skórnych. W kosmetykach do pielęgnacji zazwyczaj wpływają na problemy skóry suchej lub tłustej, skóry skłonnej do egzemy czy zmniejszenie widoczności drobnych linii i zmarszczek. Dobry skład kosmetyków, nawet tych naturalnych, zawiera substancje aktywne, chociaż ich moc może różnić się w zależności od rodzaju produktu. Przykładami aktywnych składników są przeciwutleniacze, takie jak witamina A, witamina C i witamina E. Probiotyki, kwas AHA, kwas hialuronowy i koenzym Q10 są również popularnymi składnikami aktywnymi w produktach do pielęgnacji skóry. Samodzielnie wykonując produkt kosmetyczny, należy pamiętać, aby nie zwiększać dozwolonej ilości substancji czynnych w produkcie. Nadmierne ich stosowanie może uszkodzić skórę, zwłaszcza na twarzy, gdzie jest ona delikatniejsza. Stosowanie większej ilości substancji czynnej nie przełoży się na uzyskanie większych korzyści.

• substancje bazowe

Jak sama nazwa wskazuje stanowią bazę, czyli niezbędny element, bez którego nie byłoby możliwe powstanie kosmetyku. Substancje bazowe jako składniki kosmetyków odpowiadają za nadanie formulacji pożądanej konsystencji, np. żelu czy emulsji. Ułatwiają także rozpuszczalnikom wprowadzenie substancji czynnych. Wybrane substancje bazowe bezpośrednio determinują określone właściwości aplikacyjne. Do substancji bazowych zaliczamy min. alkohole, wodę, emulgatory, związki powierzchniowo-czynne, barwniki czy silikony. Substancje bazowe nierzadko spełniają w  produkcie kilka, różnych funkcji.

• rozpuszczalniki

Rozpuszczalniki są odpowiedzialne za rozpuszczenie wszystkich składników wchodzących w skład kosmetyków. Rozpuszczana substancja rozpuszcza się, ponieważ jej cząsteczki wchodzą w interakcję z cząsteczkami rozpuszczalnika. Do wykorzystywanych w przemyśle kosmetycznym rozpuszczalników należą woda, oleje roślinne lub zwierzęce, silikony, alkohole itp.. Ilość rozpuszczalnika jest uzależniona między innymi od pożądanego stężenia składników aktywnych. Jeśli substancja czynna nie jest rozpuszczalna w wodzie lub oleju, należy zawsze szukać alternatywnego rozpuszczalnika, ponieważ skóra nie może wchłonąć nierozpuszczonej substancji czynnej.

• woda

Woda, w większości przypadków, stanowi najpowszechniejszy składnik jaki zawierają kosmetyki. Skład praktycznie każdego produktu kosmetycznego, zawiera zwrot „aqua” wskazujący na obecność wody. Jest często wykorzystywana jako główny rozpuszczalnik. Obecność wody w składzie kosmetyków jest bardzo ważna. Należy pamiętać, że nie jest to najtańszy komponent, jakby niektórym mogło się wydawać. Wbrew pozorom, woda wykorzystywana do formulacji kosmetycznych musi spełnić szereg wymagań, rozpoczynając od bardzo wysokiej czystości.

• związki powierzchniowo – czynne

Środki powierzchniowo – czynne są jednymi z najistotniejszych składników kosmetycznych. Mają tak wiele użytecznych zastosowań, że przemysł kosmetyczny prawdopodobnie nie istniałby bez nich. W kosmetykach środki powierzchniowo-czynne są stosowane do czyszczenia, spieniania, zagęszczania, emulgowania, wzmacniania roztworu, promowania penetracji, działania przeciwdrobnoustrojowego i innych funkcji. Najważniejszą właściwością cząsteczek środka powierzchniowo-czynnego, która czyni je cennymi składnikami kosmetycznymi, jest ich kompatybilność zarówno z wodą, jak i olejem.

• konserwanty

Stanowią ochronę kosmetyku przeciwko mikroorganizmom, które pochodzą z naszej skóry czy powietrza. Konserwanty odpowiedzialne są za utrzymanie tak zwanej czystości mikrobiologicznej produktu, która może zostać naruszona poprzez niewłaściwie przechowywanie czy użytkowanie produktu. Ilość użytych konserwantów w kosmetykach jest ściśle regulowana odpowiednimi przepisami. Przeprowadzono także szereg badań, które potwierdzają działanie przeciwdrobnoustrojowe wykazywane przez poszczególne związki pochodzenia naturalnego. Okazuje się, że takimi właściwościami cechują się np. olejki eteryczne czy ekstrakty roślinne.

Oprócz składników wymienionych powyżej produkty kosmetyczne mogą zawierć także min.: środki konsystencjotwórcze, barwniki, emolienty, kompozycje zapachowe i hydrofilowe substancje nawilżające.

Przeczytaj również: półprodukty kosmetyczne.

Jak czytać skład kosmetyków?

Aby świadomie wybierać produkty kosmetyczne, warto poznać kilka podstawowych zasad, które pomogą nam właściwie odczytywać skład kosmetyków. Sprawdzanie składu początkowo może wydawać się trudne, jednak nie należy się zniechęcać. Można także skorzystać ze specjalnie do tego dedykowanych aplikacji.

Najważniejsze zasady

– nazwy składników podawane są w systemie INCI (z ang. International Nomenclature of Cosmetic Ingredients): jest to międzynarodowy, jednolity system nazywania składników kosmetycznych. W systemie tym można znaleźć nazwy angielskie, które odnoszą się do związków chemicznych oraz nazwy łacińskie będące nazwami roślin.

– składniki kosmetyków mają swoją hierarchię w składzie: poszczególne składniki wchodzące w skład produktu kosmetycznego są wymienione w kolejności od największej zawartości do najmniejszej. Jeżeli na pierwszym miejscu w składzie wymieniona jest np. woda, oznacza to, że posiada ona największy udział masowy w formulacji. Wyjątek od tej reguły stanowią substancje, których zawartość jest poniżej 1%. Wymienione są zawsze na końcu, ale w dowolnej kolejności. Składniki o identycznym stężeniu powinny być wymienione w kolejności alfabetycznej.

– warto wyszukiwać nazwy składników aktywnych, które mają pozytywny wpływ na skórę czy włosy i które być może zachęcą nas do nabycia konkretnego produktu. Natomiast jeżeli analizując skład chemiczny kosmetyków, dostrzegamy jedną lub więcej substancji, które nam nie służą, np. duża zawartość alkoholi (działanie wysuszające), wtedy warto poszukać innego produktu.

Kosmetyki naturalne

Kosmetyki naturalne zyskują coraz bardziej na popularności. Termin „naturalny” oznacza, że producent nie użył syntetycznych składników w swoim produkcie. Kosmetyki naturalne bazują przede wszystkim na substancjach pochodzenia roślinnego i mineralnego. Skład kosmetyków ekologicznych opiera się na olejkach eterycznych, ekstraktach ziołowych czy olejach. Takie formulacje nie zawierają składników pochodzenia zwierzęcego, a także nie są testowane na zwierzętach (tzw. cruelty free). Przyjęło się, że naturalne kosmetyki powinny w składzie zawierać minimum 95% składników pochodzenia naturalnego.

Analizując skład kosmetyków naturalnych możemy znaleźć w nich:

Oleje pozyskiwane z roślin. Ich nazwa w składzie powinna zawierać słowo Oil, np. olej arganowy (Argan Oil).

Olejki eteryczne nadają przyjemny zapach, a także są skutecznymi konserwantami. W składzie posiadają różne nazwy, np. Rosmarinus Officinalis (olejek eteryczny pozyskiwany z rozmarynu lekarskiego).

Ekstrakty roślinne w kosmetykach naturalnych pochodzą z ziół, kwiatów oraz owoców. Określane są jako Extract, jak np. ekstrakt z  zielonej herbaty – Camellia Sinensis Leaf (Green Tea) Extract.

Masła są olejami roślinnymi, które w temperaturze pokojowej mają stałą konsystencje. W składach określane są jako Butter. Najpopularniejszym masłem w składach kosmetyków jest masło shea – Butyrospermum Parkii Butter.

Proteiny charakteryzują się działaniem nawilżającym i zmiękczającym. Pozyskiwane są często z białka pszenicy (Hydrolyzed Wheat Protein) lub białka soi (Hydrolyzed Soy Protein).

Przeczytaj więcej o surowcach do produkcji kosmetyków naturalnych.

Ciekawostki, które znajdziesz w składzie chemicznym kosmetyków

• Komedogenność – substancje komedogenne, to takie które są zaskórnikotwórcze. Znajdując się w kosmetykach do pielęgnacji skóry powodują blokowanie ujścia gruczołów łojowych, efektem czego jest powstawanie zaskórników, stanów zapalnych i wszelkiego rodzaju niedoskonałości.
• Parabeny – pochodne kwasu p-hydroksybenzoesowego. Ta grupa składników kosmetyków pełni funkcje konserwantów. Zapobiegają rozwijaniu się drobnoustrojów w produkcie. Już w niskich stężeniach zapewniają trwałość kosmetyku.
• Koenzym Q10 – inaczej ubichinon. Substancja ta budową chemiczną podobna jest do witaminy. Bierze udział w produkcji ATP. Zapobiega utracie kwasu hialuronowego, a także chroni przed rozpadem kolagenu. Opóźnia objawy starzenia się skóry.
• s. quantum satis – stosowanie danego składnika w dawce „quantum satis” oznacza, że daną substancje stosuje się w dawce najniższej, niezbędnej do osiągnięcia zamierzonego efektu.
• DMAE – dimetyloaminoetanol. Jest analogiem choliny (witaminy B4) oraz prekursorem acetylocholiny, który jest neuroprzekaźnikiem. Jego działanie w kosmetykach jest przeciwstarzeniowe. Zastosowany na skórę, wzmacnia działanie acetylocholiny i pobudza mięśnie, wywołując efekt „liftingu”.

Przeczytaj również: jak zrobić domowe kosmetyki.

Składniki kosmetyków – wymagania prawne

Szczegółowe wymagania prawne dotyczące składu kosmetyków są zawarte w obowiązującym Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1223/2009  z dnia 30 listopada 2009 roku. Ponadto dokument ten reguluje wszelkie kwestie związane z wymaganiami jakie muszą spełniać produkty kosmetyczne, badaniem ich skuteczności oraz bezpieczeństwa zarówno surowców jak i gotowych preparatów. Przestrzeganie wymienionych tam zasad gwarantuje zapewnienie bezpieczeństwa konsumentów. Rozporządzenie jasno określa jakie składniki nie mogą współtworzyć formulacji kosmetycznej, a także wymienia substancje, których stosowanie jest dopuszczalne wyłącznie w określonych warunkach i przy konkretnym dopuszczalnym stężeniu.

W Unii Europejskiej oceną składników kosmetycznych zajmuje się Komitet Naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów działający przy Komisji Europejskiej. Natomiast oceną gotowego produktu zajmuje się tzw. safety assessor. Jeżeli oba te organy nadzorcze wydadzą pozytywną opinie, dopiero wtedy kosmetyk może zostać wprowadzony na rynek. Oceniając skład kosmetyków można się także powołać na raporty CIR (Cosmetic Ingredient Review). Jest to amerykańska organizacja, która powstała w 1976 roku przy FDA. CIR z pomocą tzw. Panelu Ekspertów ocenia poszczególne związki chemiczne wchodzące w skład kosmetyków. W skład Panelu wchodzą dermatolog, toksykolog, naukowiec, przedstawiciel organizacji konsumenckich, a także członkowie CIR. Po bardzo szczegółowym przeanalizowaniu konkretnego składnika kosmetyku, wydawany jest raport z oceną.

Przeczytaj również: produkcja kosmetyków.

Surowce kosmetyczne i gotowe produkty w ofercie Grupy PCC

Poszukując wysokiej jakości surowców kosmetycznych warto zapoznać się z ofertą Grupy PCC, która wiedzie prym w światowej produkcji środków powierzchniowo czynnych, często obecnych w tego typu produktach. W katalogu produktowym znajdziemy szereg surowców syntetycznych, ale także całą gamę surowców pochodzenia naturalnego, które posiadają min. certyfikaty ECOCERT, ECOLABEL czy RSPO MB. Grupa PCC proponuje również produkty gotowe z serii żeli pod prysznic, mydeł oraz innych produktów higienicznych.

Zachęcamy do zapoznania się z ofertą dostępną na Portalu Produktowym oraz z nowoczesnym, multimedialnym showroomem kosmetycznym, w którym znajdziemy wybrane propozycje formulacji kosmetycznych, które w składzie zawierają surowce produkowane w Grupie PCC.