Środki ochrony indywidualnej: definicja, zastosowanie i rodzaje

Co to są środki ochrony indywidualnej?

Środek ochrony osobistej (indywidualnej), funkcjonuje od lat w dużych i małych przedsiębiorstwach, ale również innych miejscach pracy. Definicję tego pojęcia znajdziemy w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Jak wynika z treści tego Aktu, środki ochrony indywidualnej to:

• wszelkie środki ochrony BHP, służące do ochrony człowieka przed czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi, które mogą występować pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy.

Do ochrony zdrowia i życia pracowników zobowiązani są pracodawcy. To właśnie ich zadaniem jest organizacja bezpiecznej infrastruktury zakładowej. Muszą oni zapewnić swojemu personelowi odpowiednie ilości dopasowanej odzieży ochrony indywidualnej i innych środków ochrony kończyn, głowy, uszu, oczu itd.

Środki ochrony indywidualnej BHP: rodzaje

Informację na temat klasyfikacji indywidualnych środków ochrony osobistej znajdziemy w Polskich Normach. Podział obejmuje 9 podstawowych grup, takich jak:

1. odzież ochrony osobistej,
2. ochraniacze kończyn dolnych,
3. ochraniacze kończyn górnych i stawów kolanowych,
4. osłony głowy,
5. zabezpieczenia oczu i powiek,
6. zabezpieczenia uszu,
7. zabezpieczenia dróg oddechowych,
8. środki ochrony ogólnej,
9. zabezpieczenia stosowane podczas prac wysokościowych.

Warto zaznaczyć, że powyższy wykaz środków ochrony osobistej pracownika nie obejmuje ubrań roboczych ani umundurowania. Nie należy też mylić środków BHP indywidualnych ze środkami ochrony zbiorowej, na przykład z systemami nawiewno-wywiewnymi w pomieszczeniach.

Przykłady środków ochrony indywidualnej

Wybór profesjonalnych środków ochronnych BHP jest obecnie bardzo duży. Są to ochraniacze, kombinezony, maski lub obuwie, przystosowane do pracy w niesprzyjających warunkach. Do grupy osobistych środków ochronnych zaliczają się również:

• kaski specjalistyczne i lekkie hełmy ochronne,
• okulary (przyciemniane, bezbarwne, żółte),
• linki zabezpieczające do pracy na wysokościach,
• rękawice ochronne wzmacniane,
• nauszniki, stopery i zatyczki do uszu.

Bardzo ważną grupę, wśród wymienionych wcześniej środków BHP, stanowi odzież ochronna. Są to:

• spodnie z materiałów odpornych na wysokie temperatury, ogień lub porażenia prądem,
• nieprzemakalne kamizelki z pasami odblaskowymi,
• specjalistyczne skafandry przeciwwybuchowe,
• robocze ubrania kwasoodporne,
• odzież antystatyczna.

Jakie środki ochrony indywidualnej stosować na stanowisku pracy?

Jak wynika z postanowień Kodeksu Cywilnego, za dobór środków ochrony indywidualnej na stanowisku pracy odpowiada wyłącznie pracodawca (lub wyznaczone przez niego osoby). Zgodnie z prawem, przydział ochraniaczy jest obowiązkowy i bezpłatny. W wewnętrznych regulaminach zakładowych oraz normach można znaleźć szczegółowe informacje, jakie ochrony osobiste BHP należy stosować na danym stanowisku roboczym.

Niezależnie od rodzaju, środki ochronne, wydawane pracownikom, muszą spełniać międzynarodowe normy. Ochraniacze powinny być też nowe i pozbawione jakichkolwiek wad fabrycznych. Niedozwolone jest dzielenie się środkami ochrony osobistej w pracy czy donaszanie rękawic, okularów i kombinezonów roboczych po innych pracownikach. Odzież lub inne środki ochronne pracodawca dostosowuje do specyfiki robót.

Dlaczego należy stosować środki ochrony osobistej?

Jeszcze 50-100 lat temu wypadki w trakcie pracy i choroby zawodowe pracowników były na porządku dziennym. Kres tym patologiom położyły nowoczesne wytyczne w zakresie BHP (w tym standardy, opracowane przez Unię Europejską i OSHA – amerykańską Administrację Ochrony Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy). Globalne instytucje zwracają szczególną uwagę na to, że środki ochrony osobistej BHP są jednym z najskuteczniejszych sposobów zachowania zdrowia (a także życia!) pracowników. Kaski lub kombinezony osłaniają wrażliwe, ludzkie ciało, zmniejszają prawdopodobieństwo tragicznych w skutkach wypadków.

Niestosowanie środków ochronnych w firmie jest wyrazem skrajnego braku odpowiedzialności. Zatem jakie znaczenie ma sprzęt ochrony indywidualnej na stanowiskach pracy? Dzięki niemu maleje ryzyko zatruć, oparzeń, powstania urazów mechanicznych lub ran. Środki BHP mają zróżnicowane przeznaczenie – chronią słuch, wzrok, organy wewnętrzne i zewnętrzne, jak skóra czy paznokcie.

Podsumowanie: niezastąpione środki ŚOI BHP

Środki ochronne są niezastąpione we wszystkich firmach, w których istnieje ryzyko narażenia pracowników na utratę zdrowia lub życia. Bez pakietów ochraniaczy nie mógłby dziś sprawnie funkcjonować żaden zakład przemysłowy czy przedsiębiorstwo budowlane! Okulary, kaski, nauszniki i kombinezony zapewniają najwyższe bezpieczeństwo i jakość pracy.