Plastik otacza nas niemal wszędzie. Ten sztuczny materiał towarzyszy nam już od ponad 100 lat i wciąż na nowo odkrywamy drzemiący w nim potencjał. Co warto wiedzieć na temat tworzyw sztucznych i ich zastosowania w życiu codziennym? Do czego one służą? O tym przeczytasz w naszym artykule!
Wykorzystanie tworzyw sztucznych – najpopularniejsze branże
W dwudziestym pierwszym wieku zastosowanie plastiku jest znaczące – surowiec ten w niektórych branżach całkowicie lub częściowo wyparł inne materiały, takie jak: stal, szkło, tkaniny naturalne czy drewno. Gdzie tworzywa sztuczne wykorzystywane są na największą skalę? To głównie podmioty działające w branżach:
- opakowaniowej,
- motoryzacyjnej,
- elektronicznej,
- budowlanej (i okiennej),
- meblowej,
- wyposażenia kuchennego (AGD),
- RTV,
- odzieżowej i obuwniczej.
Tworzywa sztuczne znalazły również zastosowanie w nowoczesnej medycynie, sporcie i branży zabawkarskiej. Sprawdzają się w gospodarstwach rolnych, sadownictwie, w branżach: ogrodzeniowej czy narzędziowej.
Tworzywa sztuczne: rodzaje i zastosowanie
Tworzywa sztuczne dzielą się trzy podstawowe grupy, jakimi są: termoplasty, elastomery i duroplasty. Różnica pomiędzy tymi materiałami polega na tym, że we właściwy sobie sposób reagują one na wysoką temperaturę:
- termoplasty w wyniku podgrzewania szybko miękną, można nadać im dowolną formę, którą zachowują po wystudzeniu;
- elastomery to tworzywa o charakterystycznej, gumowatej strukturze – po rozciągnięciu wracają do pierwotnej postaci;
- duroplasty – to twardy plastik, który trudno stopić, występuje jako tworzywo termo- lub chemoutwardzalne, nie nadaje się do ponownej obróbki termicznej.
Przykładami termoplastów są m.in.:
- polipropylen (PP), poli(chlorek winylu) – PCV, polietylen (PE), polietyleny LDPE i HDPE, polistyren (PS) – wykorzystywane do produkcji opakowań, folii, profili okiennych, naczyń jednorazowych, materiałów izolacyjnych itd.
Do grona duroplastów należą zaś:
- żywice epoksydowe, poliuretany, bakelit – wykorzystywane do produkcji obudów, laminatów, materiałów wykończeniowych, konstrukcyjnych i uszczelniających.
Na liście najczęściej wytwarzanych elastomerów znajdują się m.in.:
- kauczuk syntetyczny i guma silikonowa – przydatne do produkcji materiałów uszczelniających, części urządzeń, opakowań, elementów podkładowych.
Przemysł tworzyw sztucznych: przykłady
Specyficzne właściwości i zastosowanie tworzyw sztucznych to zagadnienia, które już od dekad fascynują zarówno naukowców, jak i inwestorów. Plastik jako surowiec tani i sprawdzony wciąż podbija globalne rynki.
Ciągle rozwijająca się oferta surowców oraz dodatków, wykorzystywanych w przetwórstwie tworzyw, napędza przemysł i produkcję wyrobów gotowych, które niezbędne są w życiu codziennym każdego człowieka. Przykładem interesującej oferty dla producentów tworzyw sztucznych jest propozycja Grupy PCC. W katalogu dostępnym na Portalu Produktowym, znajdziemy wysokiej jakości chemikalia, które powstały z myślą o nowoczesnej produkcji, dostosowanej do współczesnych potrzeb i oczekiwań konsumentów.
Wyroby z tworzyw sztucznych obecne są praktycznie w każdej dziedzinie przemysłowej i mają istotne znaczenie jako produkty użytku codziennego, ale też materiały specjalnego przeznaczenia. Wśród najczęściej spotykanych produktów plastikowych wyróżniamy np.:
- butelek, kanistrów, pojemników, doniczek – zobacz ofertę producenta butelek i nakrętek plastikowych,
- części samochodowych (osłon, zderzaków, listew, obić itd.),
- filtrów przemysłowych,
- części do aparatury medycznej,
- rur wodno-kanalizacyjnych,
- elementów osłonowych okablowania.
Zastosowanie tworzyw sztucznych w handlu
Jednymi z głównych odbiorców plastiku są przedsiębiorstwa, zajmujące się handlem. Na czym polega wykorzystanie tworzyw sztucznych w handlu? Z plastiku powstają torebki i opakowania, służące do zabezpieczania, przenoszenia lub wysyłki towaru. W handlu znaczącą rolę odgrywają też folie ochronne typu stretch oraz folie bąbelkowe.
Tworzywa sztuczne sprawdzają się także jako materiał do produkcji nośników reklamy i informacji handlowych. Mogą to być: tablice reklamowe, stojaki, plafony, tabliczki, szyldy i gadżety (długopisy, breloki, skrobaczki itd.). Najczęściej do produkcji tego typu przedmiotów służą tworzywa poliwęglanowe, polipropylenowe i polietylenowe oraz PCV.
Tworzywa sztuczne w branży spożywczej i gastronomicznej
Plastiki odgrywają również istotną rolę w innych branżach, związanych z produkcją lub dystrybucją żywności. Jakie są zastosowania tworzyw sztucznych w branży spożywczej i gastronomicznej? Przede wszystkim można je wykorzystać do wyrobu butelek, pojemników, sztućców, akcesoriów i naczyń jednorazowych. Są to na przykład: butelki PET, naczynia polistyrenowe, tacki zgrzewalne polipropylenowe czy słomki do picia polietylenowe.
W branży gastronomicznej i spożywczej nie maleje też zapotrzebowanie na plastikowe worki na odpady oraz worki do przechowywania żywności – najczęściej są one produkowane z tworzywa LDPE, poliamidu i polipropylenu. Tworzywa sztuczne (polietylen, PCV, teflony, silikony) przydają się również do produkcji akcesoriów kuchennych, AGD, naczyń, tac, a nawet mebli.
Tworzywa sztuczne w branży odzieżowej: przykłady tworzyw i ich zastosowanie
Jedną z najprężniej rozwijających się na świecie branż jest branża odzieżowa. Wykorzystywane są w niej różne rodzaje tworzyw sztucznych – przykładami materiałów, które zrewolucjonizowały produkcję ubrań, są m.in.:
- poliester, czyli elastyczne, wodoodporne włókna syntetyczne, stosowane do produkcji bluzek, swetrów, kurtek, bielizny oraz tekstyliów domowych,
- poliamid – to bardzo lekkie, elastyczne i miękkie włókna syntetyczne, idealne do produkcji odzieży sportowej, kąpielowej, pończoch i rajstop.
Chemo- i termoodporne tworzywa sztuczne stosują też producenci odzieży roboczej BHP: kombinezonów, kurtek czy fartuchów. Co ciekawe, w dużej mierze są to materiały pochodzące z recyklingu plastiku.
Do czego wykorzystujemy tworzywa sztuczne w branży budowlanej?
Gdzie wykorzystujemy tworzywa sztuczne w branży budowlanej? Służą one głównie do produkcji:
- materiałów izolacyjnych i ochronnych (folie, styropiany elewacyjne, pianki izolacyjne, taśmy uszczelniające),
- materiałów wykończeniowych (okładziny, panele podłogowe, wykładziny PCV, kompozyty tarasowe),
- rur wodno-kanalizacyjnych, osłonowych i rur do ogrzewania podłogowego.
Z tworzyw sztucznych powstają również akcesoria i narzędzia, niezbędne na budowach, na przykład: wiadra, kuwety malarskie, uchwyty, złączki i elementy mocujące.
Dowiedz się więcej o izolacjach natryskowych pianką PUR. Przeczytaj także o płytach termoizolacyjnych PIR.
Do czego wykorzystuje się tworzywa sztuczne z recyklingu?
Jak widać, tworzywa sztuczne znalazły – i wciąż znajdują nowe zastosowania w niemal każdej dziedzinie życia. Niestety, wraz ze wzrostem ilości plastiku, generujemy coraz większe ilości odpadów. Jednym z najskuteczniejszych sposobów walki z zanieczyszczeniami plastikowymi jest ponowne wykorzystanie tworzyw, czyli recykling. Co można zrobić z materiałów sztucznych, pochodzących z odzysku? Z polipropylenu, PCV, LDPE czy tworzywa PET powstają ponownie:
- worki i woreczki, opakowania, reklamówki,
- elementy urządzeń AGD czy RTV,
- części samochodowe,
- naczynia jednorazowego użytku.
Recyklowane tworzywa sztuczne są też cenionym surowcem, wykorzystywanym do produkcji mebli, dekoracji, zabawek i ubrań. Na świecie trwają też prace nad budową pierwszych domów, wykonanych w całości z odzyskanego plastiku. Plastik jest, jak widać, materiałem szerokiego przeznaczenia, które wciąż odkrywamy na nowo.
Przeczytaj również: podział tworzyw sztucznych ze względu na zastosowanie.
- https://plasticseurope.org/pl/knowledge-hub/tworzywa-fakty-w-pigulce-2023/
- https://www.plastech.pl/plastechopedia/tworzywa-sztuczne-9
- https://www.bpf.co.uk/plastipedia/applications/Default.aspx
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2873019/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5517107/