Zmiany w branży tworzyw sztucznych – czy czeka nas papierowa era?

Nowe regulacje prawne, a branża tworzyw sztucznych

Z dniem 3 lipca 2021 w życie weszła zapowiadana od dwóch lat unijna dyrektywa dotycząca wycofania ze sprzedaży niektórych jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych, takich jak na przykład plastikowe słomki do napojów, mieszadełka, czy patyczki higieniczne. Jednak na dzień publikacji tego artykułu nowe przepisy nie obowiązują jeszcze w Polsce, ponieważ rząd nie zdążył przygotować projektu ustawy, która pozwala wprowadzić w życie nowe unijne regulacje. Nasz kraj nie jest jedyny – podobne problemy legislacyjne dotyczą także innych państw Unii Europejskiej.

Jak podaje serwis Business Insider, niewykluczone, że stosowne przepisy uchwalone zostaną jesienią, jednak już teraz można stwierdzić, że realne działania dotyczące ograniczenia sprzedaży opakowań z tworzyw sztucznych stają się faktem.

350 mln ton plastiku rocznie

Problem zanieczyszczających planetę plastikowych odpadów istnieje – co do tego nie ma wątpliwości. Obecnie, na całym świecie produkuje się blisko 348 mln ton tworzyw sztucznych, które stanowią 50% całego zanieczyszczenia mórz i oceanów. Nic więc dziwnego, że zarówno na poziomie państw, jak i  międzynarodowych organizacji podejmowane są działania mające na celu ograniczenie zużycia plastiku oraz zwiększenie nacisku na jego efektywny recykling (przeczytaj także o upcyklingu).

Zakaz obrotu jednorazówkami i podatek od plastiku

Zgodnie z nową unijną dyrektywą, po 3 lipca ze sprzedaży wycofane powinny zostać takie produkty z tworzyw sztucznych jak m.in.:

• słomki do napojów,
• sztućce,
• mieszadełka,
• patyczki higieniczne,
• talerzyki,
• patyczki do balonów.

Oprócz tego, do 2025 roku kraje członkowskie zobowiązane będą do zredukowana o 25% zużycia wyrobów z tworzywa sztucznego, dla których nie ma bardziej ekologicznych zamienników. Mowa tutaj m.in. o: pojemnikach na warzywa lub owoce, styropianowych opakowaniach na żywność, butelkach czy nakrętkach.

Kolejną zmianą jest wprowadzenie od 1 stycznia 2021 roku dodatkowego podatku, nazywanego „Plastic Tax”, wynoszącego 800 euro za każdą wyprodukowaną i niepoddaną recyklingowi tonę plastiku. Wpływy finansowe z tego źródła Unia Europejska przeznacza obecnie na walkę z pandemią COVID-19.

Bruksela mówi: „Więcej recyklingu!”

Działania te mają na celu również to, by kraje członkowskie UE jeszcze bardziej zaangażowały się w przetwarzanie tworzyw sztucznych, mogące im dać „drugie życie”. Dzięki temu, mniej plastiku w postaci odpadów ma trafiać do mórz i oceanów, a także zaśmiecać środowisko. W myśl nowych przepisów, do 2025 roku minimum 77% plastikowych butelek ma trafiać do recyklingu, a w 2030 roku wskaźnik ten ma wynosić już 90%. Natomiast do 2026 roku kraje Unii mają obowiązek zredukowania średniej liczby plastikowych toreb zużywanych na osobę z 90 (obecnie) do 40.

Co, jeśli nie tworzywa sztuczne? Najnowsze trendy w branży opakowań

Biorąc pod uwagę wszystkie zapowiadane oraz już wprowadzone w życie regulacje nie dziwi fakt, że od lat na świecie trwają próby zastąpienia opakowań i wyrobów z tworzyw sztucznych innymi, bardziej ekologicznymi i lepiej przystosowanymi do recyklingu materiałami. Jakie alternatywne rozwiązania proponują światowi (w tym również polscy) producenci? Poniżej przegląd najciekawszych trendów na rynku jednorazowych opakowań.

Papier

Produkowane z papieru torby czy opakowania na niektóre produkty spożywcze nie są niczym nowym, jednak w ostatnich latach papierowe jednorazówki coraz częściej zastępują m.in. plastikowe kubki czy słomki do napojów. Obecnie w papier zapakować da się już niemal wszystko, stąd globalna popularność kubków, talerzyków woreczków czy pudełek.

Drewno

Drewno jako alternatywa dla plastiku doskonale sprawdza się przy produkcji różnego rodzaju opakowań transportowych, takich jak skrzynie, czy skrzyniopalety. W ostatnich latach wiele firm gastronomicznych zrezygnowało z dołączania do posiłków widelców oraz noży z tworzyw sztucznych, zastępując je sztućcami produkowanymi z drewna, np. bambusowego. Takie rozwiązania z pewnością są bardziej „eko”, jednak np. ich utrzymanie w czystości może okazać się bardziej problematyczne.

Szkło

W odróżnieniu od jednorazowych butelek czy pojemników produkowanych z tworzyw sztucznych, szklane opakowania można wykorzystywać wielokrotnie. Współczesne technologie pozwalają wyprodukować naczynia ze szkła o dowolnym kształcie i rozmiarze, jednak cena jednostkowa tego rodzaju produktów wielokrotnie przewyższa ceny plastikowych jednorazówek.

Algi morskie

Stosunkowo nowym i zdobywającym coraz większe grono zwolenników zamiennikiem dla plastikowych wyrobów są opakowania z wodorostów. Jak się okazuje, wyroby produkowane na bazie alg morskich z powodzeniem mogą zastąpić kubki na napoje, butelki czy słoiki. Ich produkcja jest tańsza, a czas rozkładu wynosi nie więcej niż 4 tygodnie. Jednak po skończonym użytkowaniu takie opakowanie można równie dobrze… zjeść.

Grzyby

Czas na polski wkład w walkę o czyste środowisko i ograniczenie ilości plastiku. SCOBY to organiczne opakowanie tworzone z grzybków kombuchy, sprawdzające się przy pakowaniu oraz przedłużaniu świeżości produktów spożywczych. Nazywana często grzybkiem japońskim kombucha jest jadalna, więc opakowania można zjadać razem z ich zawartością. Jeśli jednak nie należymy do smakoszy grzybów, woreczek możemy przeznaczyć na kompost.

Konopie

Ciekawym rozwiązaniem, pozwalającym zredukować liczbę plastikowych opakowań są z pewnością materiały kompozytowe produkowane z konopi przemysłowych. Na szeroką skalę korzysta z nich przemysł muzyczny (obudowy instrumentów i sprzętu audio) oraz motoryzacyjny, np. produkcja desek rozdzielczych, wykończeń kokpitu czy bagażników.

Nanoceluloza

Nanoceluloza to biodegradowalny, wytrzymały materiał, pozyskiwany z pulpy drzewnej, stanowiącej odpad w przemyśle papierniczym. Skalę wykorzystania naczyń z tego tworzywa zwiększa fakt, iż jest ono odporne na przenikanie tłuszczów oraz gazów. Oprócz przemysłu spożywczego, wyroby z biocelulozy stosowane są m.in. w medycynie estetycznej (jako implanty biologiczne), branży kosmetycznej, czy farmaceutycznej.

Otręby pszenne

Talerze, sztućce, ale także wiele innych naczyń i opakowań tworzonych jest również na bazie otrębów pszennych. Ten oryginalny i przede wszystkim – jadalny zamiennik tworzyw sztucznych, promowany jest również przez polskie firmy. Co istotne, takie naczynia mogą być podgrzewane w kuchenkach mikrofalowych, a ich całkowita biodegradacja następuje po upływie 1 miesiąca.

Jak być „Zero Waste”?

Poszukiwanie idealnego zamiennika dla tworzyw sztucznych z pewnością będzie trwało długimi latami. Warto jednak zastanowić się, co już teraz możemy zrobić, by w jak największym stopingu ograniczyć stosowanie jednorazowych produktów w trosce o czystość planety. Często już niewielka zmiana przyzwyczajeń, może sprawić, że w skali roku każdy z nas wygeneruje znacznie mniej śmieci.

Po zakupy z własną torbą

Warto zacząć od zaprzestania używania jednorazowych, plastikowych toreb. Popularne siatki na zakupy można zastąpić własną torbą wielokrotnego użytku, która nie tylko pomieści wszystkie niezbędne sprawunki, ale również może stać się ciekawym dopełnieniem wielu modowych stylizacji.

Segregacja odpadów

Zwrócenie jeszcze większej uwagi na właściwą segregację śmieci to kolejny krok w kierunku czystszej planety. Wkładanie odpadów do dedykowanych pojemników czy oddawanie ich do punktów skupu to czynności, które nie wymagają sporego wysiłku, a mogą zwiększyć skuteczność recyklingu tworzyw sztucznych.

Kawka na wynos? W ulubionym kubku!

Rozwiązaniem problemu zaśmiecających miasta kubków po napojach jest chodzenie do kawiarni z własnym kubkiem. Ten coraz popularniejszy trend mający już spore grono zwolenników, gorąco wspierają liczne lokale gastronomiczne, zachęcające do picia kawy w przynoszonych z domu kubkach, m.in. poprzez atrakcyjne zniżki.

Na wagę zamiast w opakowaniach

Liczbę plastikowych opakowań zamienianych w odpady można również zredukować, wybierając produkty sprzedawane luzem, zamiast tych w opakowaniach. Coraz popularniejsze są sklepy, w których można kupować na wagę, a następnie włożyć lub wsypać produkty do własnych, przyniesionych z domu pojemników.

Co nas czeka w przyszłości?

Rynek opakowań nieustannie ewoluuje. Pojawiają się na nim nowe trendy i coraz bardziej kreatywne alternatywy dla wyrobów z tworzyw sztucznych. Trudno jednak zaryzykować dziś stwierdzenie, że czeka nas era papierowych produktów. Nie da się ukryć, że produkcja wielu zamiennych materiałów generuje znacznie wyższe koszty i nie zawsze jest tak ekologiczna, jak mogłoby się wydawać. Z całą pewnością warto zwracać uwagę na nowinki, jednocześnie zwiększając nacisk na przetwarzanie opakowań i wyrobów z plastiku. Efektywny recykling wydaje się obecnie najważniejszym wyzwaniem dla całej branży.