Jakie właściwości fizykochemiczne ma podchloryn sodu i gdzie można go wykorzystać?
Charakterystyka
Podchloryn sodu ma ostry, charakterystyczny zapach chloru. Czasami określany jest również jako słodkawy.
Ta ciecz o słomkowym kolorze wykazuje silne właściwości korodujące i utleniające. Te zdolności chloranu (I) sodu wykorzystywane są w chemii organicznej między innymi do wytwarzania modyfikowanych produktów skrobiowych, do otrzymywania sulfonów, chlorków sulfonylu czy odbarwiania fenoli. Podchloryn sodu stosowany jest również w chemii nieorganicznej i koordynacyjnej do utleniania metali oraz kompleksów.
Podchloryn sodu ma działanie czyszczące, wybielające, dezodorujące i żrące, wynikające ze zdolności do hydrolizy (zmydlania) i utleniania zanieczyszczeń. Brud pochodzenia organicznego pod wpływem działania tej substancji staje się nielotny i rozpuszczalny w wodzie, co ułatwia jego usuwanie bez nieprzyjemnego zapachu.
Ponadto sól sodowa kwasu podchlorawego produkowana w Grupie PCC charakteryzuje się bardzo dużą zawartością aktywnego chloru na poziomie powyżej 150g/l. Właściwości dezynfekujące i przeciwbakteryjne powodują, że podchloryn sodu zyskał ogromne możliwości aplikacji w różnych gałęziach przemysłu.
Aplikacja
Podchloryn sodu najczęściej wykorzystywany jest w chemii gospodarczej jako środek przeciwbakteryjny, dezynfekcyjny i wybielający. Dużą popularnością cieszą się produkty do czyszczenia i ochrony toalet, zawierające w składzie podchloryn sodu, który pełni rolę rozpuszczalnika osadów sanitarno-technicznych. W gospodarstwach domowych sól sodowa kwasu chlorawego wykorzystywana jest do usuwania pleśni ze ścian, do zmywania z naczyń plam powstałych przez garbniki znajdujące się w herbacie, a także do odplamiania.
W przemyśle stosowany jest do dezynfekcji wody pitnej i wody w basenach oraz stawach i kąpieliskach. Wykorzystywany jest również do dezynfekcji systemów, zbiorników i rurociągów w przemyśle mleczarskim, piwowarskim i winiarskim. Podchloryn stosowany jest także do wybielania tkanin, papieru, czyszczenia odpadów przemysłowych, usuwania organicznych i nieorganicznych zanieczyszczeń. Bieleniu poddawane są nie tylko materiały, ale również skóry i kości zwierzęce.
W placówkach opieki zdrowotnej podchloryn sodu jest szeroko wykorzystywany ze względu na właściwości przeciwdrobnoustrojowe i biobójcze. Stosowany jest także do dezynfekcji pomieszczeń w przypadkach zanieczyszczeń krwią lub innymi płynami ustrojowymi. W medycynie wykorzystywany jest do użytku miejscowego i zewnętrznego, w leczeniu ran, błon śluzowych czy skóry. W stomatologii znalazł zastosowanie jako środek antyseptyczny w leczeniu próchnicy.
Podchloryn sodu służy do syntezy wielu związków organicznych. Reaguje z reduktorami, silnymi kwasami, związkami organicznymi, metalami i celulozą. Jest także aktywny z większością związków azotu, tworząc lotne chloroaminy czy trichlorek azotu. Wykorzystywany jest również jako reagent w badaniach fotometrycznych.
Czy podchloryn sodu jest bezpieczny?
Tak naprawdę oddziaływanie podchlorynu sodu na człowieka powinno być rozważane w dwojaki sposób. Po pierwsze, w jaki sposób działa bezpośrednio na tkanki ludzkie? A po drugie, jak w bezpieczny sposób stosować tę substancję, aby uniknąć pośredniego wpływu na organizm?
Podchloryn sodu jako silny utleniacz powoduje poparzenia skóry i uszkodzenia oczu. Dzieje się tak, ponieważ odtłuszcza i zmydla substancje uelastyczniające skórę, a następnie niszczy kolejne tkanki. Szczególnie niebezpieczne są stężone formy tej substancji. Już roztwory o stężeniu 40% są zaliczane do groźnych dla zdrowia i życia człowieka. Z tego względu należy zachować ostrożność i stosować środki ochrony osobistej przy kontakcie z tą substancją. Bezwzględnie należy zakładać rękawice i okulary zabezpieczające przed poparzeniem.
Podchloryn sodu może być niebezpieczny, jeśli zostanie zmieszany z innymi domowymi środkami czyszczącymi. Roztwory podchlorynu sodu, takie jak wybielacze, mogą po podgrzaniu lub w wyniku reakcji z innymi preparatami (na przykład octem) uwalniać toksyczny, gazowy chlor. Takie połączenie może spowodować podtrucie i wywołać utratę przytomności. Połączenie ze sobą środków czyszczących i dezynfekujących, które emitują lotne związki organiczne, może być przyczyną zachorowania na raka. Szczególnie niebezpieczne jest mieszanie podchlorynów z aminami. Gazowe produkty powstające po połączeniu tych związków mogą powodować uszkodzenia płuc. Największe ryzyko niesie stosowanie wybielaczy z metanolem, kwasem mrówkowym czy fenyloacetonitrylem, gdyż reakcje tych grup związków są wybuchowe.