Transport intermodalny – dlaczego się opłaca?
Innowacyjne procesy logistyczne są podstawą współczesnej gospodarki. Transport intermodalny z każdym rokiem zyskuje na popularności. Przewozy intermodalne są wykorzystywane coraz częściej nawet pomimo pandemii Covid-19. Zdaniem ekspertów w 2026 r. mają w skali globalnej osiągnąć wartość 36 mld dolarów.
Na czym polega transport intermodalny?
Pod pojęciem transportu intermodalnego kryją się dwa kluczowe warunki – zmiana środków transportu w danym łańcuchu dostaw oraz zachowanie jednej tylko jednostki ładunkowej. Za całość usługi odpowiada pojedynczy wykonawca, z którym podpisywana jest jedna umowa.
W ramach transportu intermodalnego towar ładuje się do kontenera, specjalnych pojemników, naczepy lub nadwozia wymiennego (BDF), a na całej trasie do celu nie jest on przeładowywany. Sam kontener przewożony może być drogą wodną, lądową czy powietrzną – za pomocą minimum dwóch różnych gałęzi transportu. Cały przewóz może mieć charakter krajowy, międzynarodowy, a nawet międzykontynentalny.
Najprostszy i najczęściej wykorzystywany model transportu modalnego to połączenie przewozu samochodowego i kolejowego. W tym przypadku ładunek przesuwany jest w całości z naczepy ciężarówki do wagonów cargo i w odwrotnym kierunku. Inne typy intermodalu obejmują:
- transport drogowo-morski,
- transport drogowo-lotniczy,
- przewozy szynowo – drogowo – lotnicze,
- przewozy szynowo – drogowo – morskie/rzeczne.
Jakie są zalety transportu intermodalnego?
Sama idea łączenia różnych środków transportu w celu dowozu towaru do celu nie jest niczym nowym. Transport intermodalny wyróżnia się jednak brakiem przeładunków na trasie oraz ustanowieniem jednego wykonawcy odpowiedzialnego za proces. Te czynniki przekładają się na bardzo wymierne korzyści logistyczne.
Jako podstawową zaletę transportu intermodalnego wskazuje się optymalizację procesu dostaw. Towary mogą być przewożone na ogromne odległości poza granice kraju, wyraźnie zmniejsza się też ryzyko ich uszkodzenia czy wykradzenia przy przeładunkach. Kontener zamykany jest u dostawcy i otwierany dopiero u odbiorcy.
Dla przedsiębiorców ta forma przewozów oznacza również znaczące ograniczenie kosztów. Analitycy sugerują możliwość nawet 50% oszczędności na długich trasach. Ceny są przy tym stabilne i nie ulegają sezonowym wahaniom, co ułatwia planowanie działalności.
Transport intermodalny umożliwia przewożenie bardzo dużych ładunków – do 26 ton w ramach jednego kontenera. Dodatkowo przedsiębiorcy zyskują dzięki komplementarności usługi – wszelkie negocjacje i wymiana dokumentów odbywają się tylko z jednym wykonawcą. Sam sposób załadunku i rozładunku towaru może być dostosowany do indywidualnych potrzeb.
Ekologiczny aspekt transportu modalnego
Bardzo istotną zaletą transportu modalnego jest również ograniczenie szkodliwości dla środowiska. Jeśli kontener pokona znaczną część trasy pociągiem lub promem, wyraźnemu zmniejszeniu ulegnie emisja CO2 do atmosfery w porównaniu z zastosowaniem wyłącznie transportu drogowego. Ekologiczność rozwiązań przewozowych jest dziś ważnym kryterium w decyzjach biznesowych i elementem szerszej odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw – przeczytaj więcej o ekologicznym transporcie Greenway.
Co więcej, istnieje możliwość wykorzystania transportu intermodalnego do tzw. reverse logistics, czyli ekologicznych zwrotów. Ten sam kontener dostarczony odbiorcy może zostać użyty do przewiezienia z powrotem niechcianych czy reklamowanych dóbr, jak również niebezpiecznych odpadów, za których utylizację odpowiada producent.
Czy intermodal ma jakieś wady?
Transport intermodalny ma również słabe strony i nie w każdej sytuacji jest najlepszym wyborem. Sama jego organizacja nie jest łatwa – przeładunki ciężkich kontenerów wymagają wykorzystania specjalistycznych urządzeń typu suwnice i dźwigi. Mogą być one potrzebne u dostawcy, odbiorcy, a także np. w mniejszych terminalach kolejowych.
Kolejną niedogodnością jest zmniejszenie elastyczności usługi. Przedsiębiorstwa zajmujące się transportem intermodalnym korzystają zwykle ze stałych połączeń u wybranych przewoźników, co utrudnia im reagowanie na wypadki losowe czy zmiany w rozkładach. Tranzyt kontenerów przez granice co do zasady nie jest szybki, a utrudniać go mogą przestoje w terminalach portowych lub kolejowych. W przypadku przesyłek pilnych warto rozważyć inne opcje przewozu.
Połączenie różnych form transportu na jednej trasie ogranicza także możliwość śledzenia przesyłki w czasie rzeczywistym. Dostawca ma zwykle tylko dostęp do informacji o pojawieniu się kontenera w jednym z węzłów przeładunkowych, nie zaś jego precyzyjnej lokalizacji. W tym przypadku niektóre opcje zarządzania dostawą mogą być więc ograniczone..
Transport intermodalny w Polsce
Krajowa infrastruktura zapewnia dobrą bazę dla rozwoju transportu intermodalnego. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2020 r. w Polsce przewozy ładunków wynosiły odpowiednio:
- 2,3 mld ton w przewozach samochodowych,
- 218,3 mln ton w transporcie kolejowym,
- 8,1 mln ton drogą morską,
- 3,9 mln ton w transporcie wodnym śródlądowym,
- 63 tys. ton w transporcie
Infrastruktura szlaków kolejowych, dróg szybkiego ruchu, a także terminali lądowych i morskich w połączeniu z dogodną lokalizacją w sercu Europy i dostępem do morza oraz rzek tranzytowych otwiera szerokie perspektywy dla przewoźników intermodalnych. Analitycy przewidują ciągły i stabilny wzrost w tej sferze rynku co najmniej do 2030 r.
Na rynku krajowym powstają kolejne firmy specjalizujące się w transporcie łączącym różne środki lokomocji. Sporą konkurencją dla nich są także usługi Grupy PKP Cargo, która w 2020 r. zrealizowała 43% wszystkich przewozów intermodalnych. Przewagą konkurencyjną stają się dziś nowoczesne opcje dostawy typu „door to door” czy „just in time”.
Transport przyszłości
W kolejnych dekadach rola transportu intermodalnego będzie na pewno rosła. Zwiększenie konkurencji na rynku pozwoli dalej podnieść jakość usługi i ograniczyć koszty, a innowacyjne rozwiązania technologiczne ułatwią planowanie łańcucha dostaw. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że stale rozwijający się e-commerce nabierze bardziej ekologicznego, odpowiedzialnego charakteru, a odpowiedzialność społeczna skłoni jeszcze większą ilośc przedstawicieli różnych braż do zwrócenia uwagi na intermodal i jego zrównoważone metody obsługi ładunków w ruchu międzynarodowym.
