Etoksylowany monooleinian sorbitanu to nazwa chemiczna związku chemicznego, który w nomenklaturze INCI występuje pod nazwą Polysorbate 80, a jego numer CAS to 9005-65-6. W przemyśle wykorzystywany jest głównie ze względu na właściwości emulgujące. Poza tym pełni funkcje środka zwilżającego czy stabilizatora formulacji. Wykorzystywany głównie w przemyśle kosmetycznym, włókienniczym i wydobywczym.
Etoksylowany monooleinian sorbitanu jest hydrofilowym, niejonowym środkiem powierzchniowo-czynnym. Polysorbate 80 ma postać gęstej, żółtej cieczy. Charakteryzuje się dużą lepkością. Jest bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, niższych alkoholach alifatycznych i benzenie, natomiast słabo rozpuszcza się w tłuszczach. Ulega biodegradacji w środowisku naturalnym.
Polysorbate 80 jest wytwarzany przez etoksylację cząsteczki zwanej sorbitanem. Sorbitan jest odwodnioną formą sorbitolu, alkoholu cukrowego naturalnie występującego w niektórych owocach. Etoksylacja jest reakcją chemiczną polegającą na dodaniu tlenku etylenu do substratu, w tym przypadku sorbitanu. Sorbitan wchodzi w reakcję z 80 jednostkami tlenku etylenu, skąd pochodzi 80 w nazwie związku.
Polysorbate 80 może mieć pochodzenie roślinne lub zwierzęce. Kwasy tłuszczowe bezpośrednio biorące udział w jego otrzymywaniu są wydzielane np. z oliwy z oliwek lub pochodzą z produktów odzwierzęcych.
Polysorbate 80 jest składnikiem do pielęgnacji skóry stosowanym w kosmetykach i produktach do pielęgnacji ciała w celu poprawy ich tekstury. Nadaje kosmetykom odpowiednią, puszystą konsystencje. Podczas gdy tekstura produktu jest głównie odbierana sensorycznie, ważne także jest, aby łatwo się rozprzestrzeniał dostarczając kluczowych składników równomiernie na całą skórę. Polysorbate 80 skutecznie wspiera stabilność kremów, balsamów i żeli, szczególnie tych, które są przetwarzane na zimno, stymulując oleje i wodę do łatwego wiązania się. Stosowany jest jako środek powierzchniowo-czynny, emulgator i rozpuszczalnik, pomagając w tworzeniu gładkich, łatwych w aplikacji produktów do pielęgnacji skóry i ciała. Jako emulgator pomaga mieszać składniki i zapobiegać ich separacji. W preparatach kosmetycznych wykorzystuje się jego właściwości solubilizujące. Jako środek powierzchniowo-czynny zwiększa rozpuszczalność jednej substancji w drugiej. Substancja, która w normalnych warunkach nie uległaby rozpuszczeniu w danym roztworze, może zostać rozpuszczona w obecności Polysorbate 80. Dzięki temu skuteczne staje się np. zmywanie zanieczyszczeń z powierzchni skóry z wykorzystaniem żeli do mycia twarzy zawierających etoksylowany monooleinian sorbitanu.
Funkcje jakie spełnia Polysorbate 80 w produktach kosmetycznych:
Produkty, w których jednym ze składników jest Polysorbate 80 to: szampony, żele pod prysznic, kremy nawilżające, produkty do mycia twarzy, kremy po opalaniu, balsamy do ciała, kremy do stóp, mleczka do demakijażu, mydła w płynie, kremy do pielęgnacji twarzy itp.
Poza kosmetycznym wykorzystaniem, Polysorbate 80 jest substancją pomocniczą stosowaną do stabilizacji wodnych postaci produktów leczniczych, do podawania pozajelitowego lub wykorzystywanych do szczepień. Pomaga hamować uszkodzenie powierzchniowe cząsteczki, która jest narażona na obciążenia mechaniczne podczas transportu i przenoszenia. Polysorbate 80 jest także jednym z najczęstszych środków powierzchniowo-czynnych stosowanych obecnie w formulacji biofarmaceutyków na bazie białka.
Jest wykorzystywany jako emulgator przeznaczony do formulacji pestycydowych, głównie do formulacji typu EC, SL, EW, ME, WP, WG.
Jako emulgator znajduje się w emulsyjnych środkach wybuchowych.
Przemysł włókienniczy stosuje Polysorbate 80 do zmiękczania włókna oraz poprawy efektywności i wydajności procesu barwienia.
Polysorbate 80 jest bezpiecznym składnikiem w formulacjach kosmetycznych i pozostałych zastosowaniach. Jego szkodliwość nie została potwierdzona, podczas stosowania zgodnie z przeznaczeniem i w określonym celu. Nie zalicza się do potencjalnych alergenów. Nie wywołuje skutków ubocznych i nie powoduje podrażnień na skórze. Istnieje natomiast ryzyko wydzielania dioksanu – dioksan jest toksycznym związkiem. Nie zaleca się stosowania preparatów zawierających Polysorbate 80 przez kobiety w ciąży i kobiety karmiące piersią. Nie jest również dodawany do produktów przeznaczonych do pielęgnacji najmłodszych.
