Alkilobenzenosulfoniany

Alkilobenzenosulfoniany należą do grupy anionowych związków powierzchniowo czynnych. Powstają w reakcji sulfonowania alkilobenzenu, najczęściej zawierającego liniowy łańcuch o długości 10-13 atomów węgla, w wyniku czego otrzymywany jest kwas alkilobenzenosulfonowy (ABS). W następnym etapie jest on poddawany neutralizacji wodorotlenkiem sodu, co w efekcie pozwala otrzymać sól sodową ABS. Czynnikiem sulfonującym może być oleum, czyli mieszanina kwasu siarkowego i tlenku siarki (VI), gazowy tlenek siarki (VI) czy też kwas chlorosulfonowy.

W tej grupie związków reszta sulfonowa stanowi ugrupowanie hydrofilowe, natomiast łańcuch alkilobenzenowy ma charakter hydrofobowy. Przedstawicielem tej grupy surfaktantów anionowych produkowanym w największych ilościach jest dodecylobenzenosulfonian sodu, czyli ABSNa.

Właściwości fizykochemiczne

Alkilobenzenosulfoniany zawierające w swojej strukturze liniowy łańcuch alkilowy są znacznie lepiej biodegradowalne w porównaniu z ich rozgałęzionymi odpowiednikami. Produkty powstałe w wyniku reakcji alkilobenzenu o dłuższym łańcuchu węglowym mają lepsze właściwości powierzchniowo czynne, ale gorzej rozpuszczają się w wodzie. ABS w formie kwasu posiadają zwykle stężenie substancji aktywnej na bardzo wysokim poziomie – od 96 do 98%, natomiast ich sole sodowe od 30 do 75%.

Alkilobenzenosulfoniany są dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wykazują właściwości detergencyjne i zwilżające oraz charakteryzują się zdolnością do tworzenia wysokiej i gęstej piany. Są stabilne w mieszaninach ze wszystkimi związkami powierzchniowo czynnymi o charakterze niejonowym i amfoterycznym, natomiast nie są kompatybilne w połączeniu ze związkami kationowymi i enzymami.

Aplikacja

Alkilobenzenosulfoniany są powszechnie wykorzystywane do produkcji proszków i płynów do prania oraz preparatów czyszczących i myjących. Ze względu na ich silne właściwości odtłuszczające, nie są stosowane w recepturach szamponów, płynów do kąpieli i pod prysznic. W procesach przemysłowych znajdują zastosowanie między innymi w procesie polimeryzacji emulsyjnej oraz w produkcji środków ochrony roślin.