Alkilofenole to grupa związków będących pochodnymi fenolu, w którym jeden lub kilka atomów wodoru w pierścieniu aromatycznym został zastąpiony grupą alkilową. W przemyśle reakcja syntezy tej grupy związków prowadzona jest w fazie ciekłej wobec żywicy jonowymiennej jako katalizatora. Produktami reakcji są głównie izomer para, posiadający grupę alkilową w pozycji para w stosunku do grupy hydroksylowej, oraz w małej ilości izomer orto. W reakcji syntezy powstają również produkty uboczne, głównie dialkilofenole oraz niewielkie ilości niższych i wyższych alkilofenoli.
Proces produkcyjny jest prowadzony w sposób ciągły w odpowiedniej temperaturze, przy stosowaniu nadmiaru fenolu dla uzyskania wysokiej selektywności i ograniczenia tworzenia się produktów ubocznych. Mieszaninę poreakcyjną poddaje się rozdziałowi destylacyjnemu pod próżnią.
Plusem takiej metody produkcji jest niskie zużycie surowców i mediów, a także bezściekowa technologia, dzięki której nie jest niszczone środowisko naturalne.
Proces charakteryzuje się następującymi zaletami:
wysoką jakością produktu,
wysoką selektywnością i wydajnością reakcji,
długą żywotnością katalizatora,
małą ilością produktów odpadowych, ścieków i odgazów.
Przykłady alkilofenoli i ich aplikacje
W zależności od zastosowanego w procesie alkenu, możliwe jest otrzymanie pochodnych fenoli z krótkim lub długim łańcuchem alkilowym. Alkilofenole o długim łańcuchu to np. nonylofenol, dodecylofenol.
Nonylofenol i jego zastosowania
Nonylofenol (CAS: 84852-15-3) jest bezbarwną oleistą cieczą o charakterystycznym zapachu. Jest mieszaniną izomerów zawierających przede wszystkim p-nonylofenol. Nonylofenol jest rozpuszczalny w alkoholach alifatycznych, ketonach, estrach i węglowodorach alifatycznych i jest bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie.
Nonylofenol znajduje zastosowanie w produkcji farb i lepiszczy, tuszy drukarskich, lakierów i farb proszkowych, jako półprodukt do produkcji uniepalniaczy. Wykorzystuje się go również jako półprodukt w produkcji etoksylatów, na bazie których produkowane są niejonowe środki powierzchniowo czynne. Doskonale sprawdza się w produkcji żywic epoksydowych i fenolowych, jako dodatek do smarów, w produkcji środków ochrony roślin, a także przemyśle oponiarskim i wydobywczym. Jest także półproduktem do wyrobu propoksylatów, które znajdują zastosowanie w produkcji pianek sztywnych.
Właściwości i aplikacje doecylofenolu
Dodecylofenol (CAS: 121158-58-5) jest gęstą, lepką cieczą barwy lekko żółtej o charakterystycznym zapachu. Jest to mieszanina izomerów zawierająca głownie p-dodecylofenol rozpuszczalny w alkoholach alifatycznych, ketonach, estrach i węglowodorach alifatycznych, a jedocześnie bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie.
Dodecylofenol znajduje zastosowanie jako dodatek do olejów i paliw, jako dodatek do różnego rodzaju żywic specjalistycznych, farb, lakierów, żywic powłokowych, oraz jako składnik dodatków dla przemysłu wydobywczego
